Qo`shtirnoq
1.Ko`chirma gaplarni ajratib ko`rsatish uchun: "Ertaga kelaman”, - dedi.
2. Ko`chma ma’nodagi, shartli nom yoki taxallus ma’nosidagi ayrim so`z va so`z birikmalari ham qo`shtirnoqqa olinishi mumkin: “Tog` asali” sotadigan yigit ... dovonning nariyog`iga o`tib ketgan. (S.Ahm.)
E s l a t m a : Qo`shtirnoqqa olinishi kerak bo`lgan so`zlarda turlovchi (kelishik) qo`shimchalar mavjud bo`lsa, bu qo`shimchalar qo`shtirnoqdan keyin qo`yiladi: Bularni ko`rgan Aziz o`zi haydab kelayotgan «GAZ-69” yurishini tezlatib, yo`lga chiqdi-da, “Jiguli” tomonga burildi. (H.G`.)
40-MA’RUZA
USLUBIYAT. USLUBIYATNI YUZAGA KELTIRUVCHI VOSITALAR. USLUB TURLARI.
REJA:
1.Uslubiyat haqida umumiy ma’lumot.
2.Nutq madaniyati haqida.
3.Nutq uslublari.
USLUBIYAT (STILISTIKA). NUTQ USLUBLARI
Uslubiyat haqida umumiy ma’lumot
U s l u b i ya t tilshunoslik fanining bir bo`limi bo`lib, nutq jarayonida til hodisalarining maqsadga, sharoitga va muhitga mos ravishda foydalanish qonuniyatlari bilan tanishtiradi. Uslubiyatda uslublar, til vositalarining nutqda qo`llanish yo`llari, fonetik, lug`aviy, frazeologik va grammatik birliklarning qo`llanish xususiyatlari o`rganiladi.
Adabiy tilning ijtimoiy hayotdagi ma’lum bir sohada qo`llanadigan, bir qancha o`ziga xos xususiyatlarga ega bo`lgan ko`rinishi adabiy til uslubi deyiladi. Uslub orqali so`zlovchi shaxs narsalarga, voqealarga shaxsiy munosabatini aks ettiradi.
O`zbek adabiy tilida quyidagi asosiy nutq uslublari bor: so`zlashuv uslubi, badiiy uslub, rasmiy uslub, ommabop uslub, ilmiy uslub (Ayrim darsliklarda so`zlashuv uslubidan boshqa barcha uslublar kitobiy uslub degan umumiy nom ostida beriladi): durust, metro, ko`k, tuzuk (so`zlashuv uslubi); moviy, metropoliten (kitobiy).
Har bir uslubni yaratuvchi vositalar mavjud. Bularni quyidagi turlarga bo`lish mumkin:
Dostları ilə paylaş: |
