SIYDIK VA TANOSIL APPARATI
Odamda siydik va tanosil apparatining
(apparatus urogenitalis)
tuzilishi
va vazifasi xilma-xil, lekin rivojlanish nuqtayi nazaridan
bir-biriga bog‘liq ikki: siydik va jinsiy a ’zolar tizimini o ‘z
ichiga
oladi.
Siydik a ’zolari tizimi
(systema urinarium)
qondan
suyuqlik
ajratuvchi (buyrak), siydikni buyrakdan olib ketuvchi (
buyrak
kosachalari, buyrak jom i va siydik nayi), siydikni to ‘plovchi siydik
qopi (qovuq) va organizmdan chiqarib yuboruvchi (siydik chiqarish
nayi) dan iborat (198-rasm).
Siydik a’zolarining rivojlanishi
Buyrak mezodermadan rivojlanib uch davmi o ‘tadi:
1.Bosh (boshlang‘ich) buyrak
(pronephros)
pastki bo ‘yin va
yuqorigi ko‘krak segmentlari nefrotomlaridan homila hayotining
3-haftasida paydo b o ‘lib, tepadan pastga
tomon qator joylashgan
(5-8) naychadan iborat. Har qaysi naycha lateral uchi bilan bir-biriga
tutashib
pronephros
ning umumiy nayini hosil qiladi. Bu nay pastga
tomon o ‘sib, birlamchi ichak nayining pastki uchiga qo‘shiladi.
Naychalaming medial uchlari biroz kengayib,
tananing ikkilamchi
bo‘shlig‘iga ochiladi. Ikkilamchi bo ‘shliqning ichki devori yaqinida
har qaysi naycha qarshisiga arteriya keladi. U may da tarmoqlarga
bo‘linib, chigal hosil qiladi va suyuqlik qondan naychalarga so‘riladi.
Bosh buyrak juda qisqa vaqt (40 - 50 soat) ichida navbatdagi davr -
mesonephros
ga o ‘tadi.
2.Birlamchi buyrak (Volf tanasi)
(mesonephros)
homila hayoti
ning uchinchi haftasi oxirida ko‘krak va bel segmentlari nefrotomla
ridan rivojlanadi va 25 - 30 ta buralma naychalardan iborat bo‘ladi.
Birlamchi buyrak naychalari berk uchi kengayib kapsula hosil qiladi.
Bu kapsulaga tomirli chigal о ‘ sib kirib, buyrak tanachasi hosil bo ‘ ladi.
Naychaning ikkinchi uchi boshlang‘ich buyrak nayiga qo‘shiladi
va mezonefros (volf) nayi
Dostları ilə paylaş: 
