Ogahiy tarixiy asarlarida shahar tushunchasi bilan bog‘liq istilohlar abdulla O‘razboyev, Urganch davlat universiteti dotsenti, Xorazm Ma’mun akademiyasi grant rahbari, filologiya fanlari doktori



Yüklə 37,67 Kb.
səhifə3/3
tarix11.10.2023
ölçüsü37,67 Kb.
#126739
1   2   3
Низомиддинга Аблулладан

Shahriyorimdurmu zavraqda qilur Jayhunni sayr,
Yo quyosh qavsi quzah uzra qilur gardunni sayr.
Qal’a قلعه va balda بلده (o‘lka) so‘zlari ham shu turdagi so‘zlardan hisoblanadi. Ogahiy tarixiy asarlarida ularning ko‘plik shakllari qilo‘ قلاع va bilod بلاد ham ishlatilgan: “...atrof va aknofdag‘i qilo‘ va bilod hokimlari...” (RD, 255b) Qilo‘ qal’aning siniq ko‘pligi bo‘lsa, to‘g‘ri ko‘pligi eski o‘zbek tilida qal’ajot shaklida ishlatilgan: “Jom julgasining qal’ajotidin Umg‘on otlig‘ qal’akim, qizilbosh xaylining maskani va irtidod ahlining ma’mani erdi...” (RD, 273a) Ularga sinonim sifatida kent کینت so‘zi ham ishlatilgan:
To‘ldi bori kentu dashtu sahro,
Etti unidin falakka g‘avg‘o. (RD, 256b)
Ko‘rinadiki, Ogahiy tarixiy asarlari yurtimiz tarixining turli qirralari qatori shahar tarixi, madaniyat tarixi tadqiqida ham muhim manbalardan sanaladi.


1 Muhammad Rizo Erniyozbеk oʻgʻli Оgahiy. Gulshani davlat. Abu Rayhon Bеruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti fondi. №7572. 4b-varaq.

2 Muhammad Rizo Erniyozbеk oʻgʻli Оgahiy. Riyozu-d-davla. Abu Rayhon Bеruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti fondi. №5364 // II. 352b ‒ 353a-varaqlar.

3 Muhammad Yusuf Bayoniy. Shajarayi xorazmshohiy. Abu Rayhon Bеruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti fondi. №9596. 301b ‒ 302 a- varaqlar.

1 Miyon Buzruk. Oʻzbеk tarixiga oid toʻrt muhim kitob // Maorif va oʻqitgʻuvichi. ‒ Тoshkеnt, 1927. №№ 9-10. – B. 57-61.

2 Mutalov О. Хiva xonligi Оlloqulixon davrida. Тarix fan. nom. diss. – Тoshkеnt, 2003.

3 Mutalov О. Хiva xonligi Оlloqulixon davrida. Тarix fan. nom. diss. avtorеf. – Тoshkеnt, 2003. ‒ B. 4.

4 Oʻrazboyеv A.D. Оgahiyning “Riyozu-d-davla” asarida ijtimoiy-siyosiy lеksika. Filol. fanlari nomzodi ... diss... ‒ Тoshkеnt, 2009. 156 b.; Oʻrazboyev A.D. Оgahiyning tarixiy asarlari lеksikasi. Filol. fanlari doktori (DSc) ... diss... ‒ Тoshkеnt, 2018. 248 bet; Oʻrozboyev A. Ogahiyning tarixiy asarlari lеksikasi. ‒ Тoshkеnt: Muharrir, 2013. 142 bеt; Oʻrozboyev A. XIX asr oxiri ‒ XX asr boshi Хorazm turkiy manbalari lеksikasi. ‒ Тoshkеnt: Mumtoz soʻz, 2019. 170 bеt.

1 Shodmonov N. Shoh yarlaqagan shohona asar // Muhammad Rizo Erniyozbеk oʻgʻli Оgahiy. Asarlar. 7-jild. Shohidu-l-iqbol. Nashrga tayyorlovchi, soʻzboshi va izohlar muallifi N.Shodmonov. ‒ Тoshkеnt: Sharq, 2019. ‒ B. 13 ‒ 24.

2 كَأَنَّهُم بُنيَانٌ مَّرْصُوصٌ (“...goʻyo tutash binolardеk saf tortib,..”, “Saf” surasi, 4-oyat)

3 إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ (“(Ular) baland ustunli Iram (shahridan) boʻlib, (boshqa) yurtlarda uning oʻxshashi yaratilmagan”, “Fajr” surasi, 6-7-oyatlar)

1 Muhammad Rizo Erniyozbek oʻgʻli Ogahiy. Riyozu-d-davla. Nashrga tayyorlovchi, soʻzboshi, izohlar muallifi hamda forsiy matnlar tarjimoni filologiya fanlari doktori Abdulla Oʻrozboyev. ‒ Urganch: Quvonchbek-Mashxura, 2021. ‒ B.188-189.

2 Muhammad Rizo Erniyozbek oʻgʻli Ogahiy. Riyozu-d-davla. Nashrga tayyorlovchi, soʻzboshi, izohlar muallifi hamda forsiy matnlar tarjimoni filologiya fanlari doktori Abdulla Oʻrozboyev. ‒ Urganch: Quvonchbek-Mashxura, 2021. ‒B. 321.

3درج٣. بزرگترین کتابخانه شعر فارسی. لغت نامه . Al-rams. www. mehrahgam.com.

4درج٣. بزرگترین کتابخانه شعر فارسی. لغت نامه . Al-rams. www. mehrahgam.com.

1درج٣. بزرگترین کتابخانه شعر فارسی. لغت نامه . Al-rams. www. mehrahgam.com.

1شمس الدین محمد بن خلف تبریزی . برهان قاطع. با اهتمام دکتر محمد معین. تهران. امیر کبیر. ١٣٨٦ . جلد ٣.ص ١٣١٤.

2 Носиров О., Юсупов М. Ан-наъим. Арабча-ўзбекча луғат. – Тошкент: Тошкент Ислом университети нашриёти, 2003. – Б. 438.

3شمس الدین محمد بن خلف تبریزی . برهان قاطع. با اهتمام دکتر محمد معین. تهران. امیر کبیر. ١٣٨٦ . جلد ٣.ص ١٣١٤.

Yüklə 37,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə