Optik tolali lazerlar? Ularning kristallarning xossalariga ta’sirini o’rganish
Yarimo‘tkazgichli nanotizilmalarning optik xususiyatlari
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.3. Yarimo‘tkazgichli nanotizilmalarning optik xususiyatlari
Nanotuzilmalar va nanoklasterlar muhim optik va elektro‘tkazuvchanlik xususiyatiga ega. Nanometrik o‘lchamli bilan kata o‘lchamli qattiq jism holatlari oralig‘ida zaryad ko‘chish jarayonlari bir-biridan farq qiladi. Nanometrik o‘lchamda alohida sathda electron holati kata o‘lchamli qattiq jismlarda uning erkin yugirish yo‘li e‘tiborga olinadi. Bashqacha aytganda, nanotuzilmaning xossasi matrisadagi klasterlar bilan izohlanadi. Ularda zarrachaning holati ma‘lum bir spektrga ega. Bu ular asosida ma‘lum bir yorug‘lik diapazonidagi diodlar, ularning to‘lqin uzunligini boshqarish orqali turli lazerlar olish imkonini beradi. Bundan tashqari, optik aylantirgichlar uchun nochiziqli optik nanotuzilmalar olish mumkin. Metal va yarimo‘tkazgichlar optik xossalari bilan bir-biridan tubdan faq qiladi. Ularda Fermi sath, valentlik va o‘tkazuvchanlik zonalari turlicha joylashgan. Bularga bog‘liq holda metal va yarimo‘tkazgichli nanoklasterlarda yuz beradigan o‘lchamli effektlar ham bir-biridan farq qiladi. Yarimo‘tkazgichlarda asosan electron xossalari ko‘p o‘rganilgan. Kremniy va germaniy nanozarrachasi yarimo‘tkazgich hisoblanmaydi. Si n nanozarrachasi geliy dastasi bilan lazerli bug‘lantirilganda kremniy asosida hosil bo‘ladi. Foton energiyasi yarimo‘tkazgich taqiqlangan zona kengligi energiyasiga tenglashishi yoki undan ortishi bilan electron-kovak juftlik hosil bo‘ladi. Electron va kovak bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan holda ko‘chadi. Ba‘zi hollarda Kulon o‘zari ta‘sir tufayli electron va kovak birga saqlanib qolib, yangi elektrik jihatdan neytral yangi turdagi kvazizarra ekistonlarini hosil qiladi. Ekistonlar moddaning elektro‘tkazuvchanligiga ta‘sir qilmaydi. Chunki, ular elektr zaryadiga ega bo‘lmaydi. Yarimo‗tkazichlar fizikasining hozirgi zamon taraqqiyotiga nazar solsak, ayni paytda asosiy izlanishlar murakkab zonali yarimo‗tkazgichlardan hosil qilingan ko‗p qatlamli geteroo‗tishlarga qaratilgan. Buhol, tabiiyki, yarimo‗tkazich texnologiyasiga qay daraja bog‗liq bo‗lsa, uning fizikasiga ham shu darajada 25 bog‗liqdir. Bunday geteroo‗tishlarda kechadigan elektronli fizik jarayonlari o‗lchamli kvantlashgan o‗rachalar yoki o‗ta panjarali yarimo‗tkazichlar fizikasi yordamida tushuntirish mumkin. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|