3
O‘ZBEKISTON
RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI
Z.M.BOBUR NOMIDAGI ANDIJON DAVLAT
UNIVERSITETI
Qo‘lyozma huquqida
Ibragimova O‘lmasxon
Optik tolali lazerlar? Ularning kristallarning xossalariga
ta’sirini o’rganish
5A140202-“Fizika (Lazer fizikasi)”
Magistr
akademik darajasini olish uchun yozilgan
DISSERTATSIYA
Ilmiy rahbar: f-m.f.n., dots. M.Nosirov
Andijon-2014
4
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi:
Ma‘lumki, lazerlar moddalarning xossalarini,
ularning optik xususiyatlarini aniqlashda muhim ahamiyatga ega. Hozirgi kunda,
turli monoxramatik nurli lazerlar yaratilgan bo‗lib,
ular optoelektronika va
fotoelektronikaning rivojlanishiga katta xissa qo‗shib kelmoqda. Keyingi yillarda
nafaqat mikro- balki, nanoo‗lchamli tuzilmalar asosida
nanofotonika ham jadal
sur‘atlarda rivojlanmoqda. Mikro- va nano- o‗lchamli kristallarni o‗rganishda lazer
nurining dastasi nanometrik o‗lchamda bo‗lishi talab etiladi. Bunday lazerlar optik
tolali lazerlar bo‗lib, ularning ishlash va qo‗llanilish sohalari to‗la
hal qilinmagan
muammolardan biri hisoblanadi. Bundan tashqari, ular yordamida kristallarning
xossalari yetarli darajada o‗rganilmagan. Bu muammolarni
hal qilish jarayonida,
olib borilgan izlanishlar natijasida kutilayotgan yangi ma‘lumotlar mikro- va
nanotuzilmali yarimo‗tkazgichlarning xossalarini o‗rganishda muhim ahamiyatga
ega.
Muammoning
o‘rganilganlik
darajasi:
Hozirgi
kunda
lazerlar
texnologiyasi,
fizikasi, ularning qo‘llanilishi keng o‘rganilib kelinayotgan
sohalardan biri hisoblanadi. Bunday tadqiqotlarni olib boorish,
ular yordamida
mikro va nanoo‘lchamdagi yarimo‘tkazgichlarning xossalarini aniqlash, ulardan
samarali
foydalanish
usullarini
ishlab
chiqish
zamonaviy
nanofizikia,
nanoelektronika, nanotexnologiyalar rivozlanishidagi
asosiy omillardan biri
hisoblanadi.
Dissertatsiya ishida hal qilingan metodlar mikro- va nanoo‘lchamli
yarimo‗tkazgichlarning xossalarini o‘rganishda, olingan natijalar bunday
tuzilmalar haqida ilmiy tasavvurlarni boyitishda muhim ahamiyatga ega.
