O‘rgatadigan tilshunoslik boMimiga sintaksis, tinish belgilari va ularni yozma nutqda to‘g‘ri qoMlash yo‘l-yo‘riqlarini


kimni?, nimani?, kim bilan?, nima bilan?



Yüklə 0,54 Mb.
səhifə4/5
tarix15.04.2023
ölçüsü0,54 Mb.
#105653
1   2   3   4   5
darslik bo\'yich ona tili qoidalari (Автосохраненный)

kimni?, nimani?, kim bilan?, nima bilan?singari so‘roqlarga javob bo‘luvchi bo’laklarga to‘ldiruvchi deyiladi.
Tahlilda to‘ldiruvchi ostiga uzuq chiziqchalar (------------)
chiziladi: Bu so‘zdan Hamid ajablandi. (X. Sultonov).


To‘ldiruvchi hokim bo’lakka kelishik qo‘shimchalari yoki
ko‘makchilar yordamida bog’lanadi.


Hokim bo’lakdan anglashilgan narsaning qandayligi, kimga yoki nimaga qarashli ekanini bildirib, qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha?, nechta?, kimning?, nimaning? kabi so‘roqlarga javob bo‘luvchi gap bo’lagiga aniqlovchi deyiladi.


Aniqlovchilar ma’nosiga ko‘ra ikki xil boMadi:
1. Sifatlovchi aniqlovchi. 2. Qaratqich aniqlovchi. Tahlilda aniqlovchilar ostiga to‘lqinli chiziq ( ) chiziladi.
Hokim boMakdan anglashilgan narsaning belgisini bil-
dirib, qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha? so‘roqlariga javob
bo‘lgan aniqlovchiga sifatlovchi aniqlovchi deyiladi.


Hokim bo’lakdan anglashilgan narsaning ikkinchi bir narsaga qarashli ekanini bildirib, kimning?, nimaning?, qayerning? so‘roqlariga javob bo‘lgan aniqlovchiga qaratqich aniqlovchi deyiladi.


Qaratqich aniqlovchi doimo aniqlanmishga bog’lanadi. Ana shu belgisi bilan tushum kelishigini olgan toMdiruvchidan farq qiladi. Tushum kelishigidagi to‘ldiruvchi doimo fe’l orqali ifodalangan kesimga bog’lanadi.
Solishtiring: olmaning bargi — olmani yedim.


Bir xil so‘roqqa javob bo‘lib, bir xil vazifada keladigan
* so‘zlarga uyushiq boMaklar deyiladi.
Masai an: Dadam, oyim va men (him?) hayvonot bog'iga
bordik.


Bir xil so‘roqqa javob bo‘lib, bir xil vazifada keladigan
* so‘zlarga uyushiq boMaklar deyiladi.

Yüklə 0,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə