Orta aras havzasi uluslararasi sempozyumu international symposium on middle aras



Yüklə 33,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə56/335
tarix12.10.2018
ölçüsü33,35 Mb.
#73680
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   335

134 

SELMA YEL 

 

 

1946 yılında bu zulme sessiz kalamayan Papa XII Pius da



102

, bu zulmün dur-

durulmasını istemiştir. Ancak bu talep ve ricaları dikkate alınmayarak, Müt-

tefik askerler tarafından 24 Şubat’ta Bavyera’da Plattlinq’de ele geçirilip tes-

lim alınan iki tabur asker, onların kendilerini öldürme taleplerine dahi imkân 

verilmeden Sovyet ordusuna teslim edilmiştir.

103

  

Bu mahşerde Türkiye ne yapmaktadır? Zira gerek bu süreçte ve gerekse 



de savaşın sürdüğü günlerde Türkiye’ye iltica edenlerin de olduğu da bilin-

mektedir. Bunlar Yozgat’taki bir kampta Alman ve diğer yabancı uyruklular 

ile birlikte enterne edilmişlerdir. Bu kampta yaklaşık olarak 237 Türk, Müs-

lüman  ve  sair  Sovyet  vatandaşı  bulunmaktadır.  Sovyet  Rusya’nın  talebi  ile 

bunlardan ilk parti olarak 195 kişi Yozgat kampından zorla, arzuları hilafına 

ve bütün yalvarmalarına karşı müttefiklik hukuku gereğince 06.08.1945 tari-

hinde Tıhmıs kapısından Sovyet Devleti’ne teslim edilmişlerdir. Ancak daha 

sonra mütekabiliyet esasına göre Sovyetlerin aynı şekilde davranmadığı gö-

rüldüğü için ilticacı diğer askerlerin iadesinden vazgeçilmiş, Yozgat kampı 

dağıtılarak Türkiye’de kalmayı arzu edenlerden Türk soylu olanların vatan-

daşlığa alınması esası kabul edilmiştir.

104


 

Bu hususla ilgili Başbakanlık Arşivi’nde, Dâhiliye Nezaretinden Başba-

kanlık Makamına yazılmış olan belgede; “Bakanlar Kurulunu 21.05.1945 gün 

ve  3/2563  sayılı  kararı  gereğince  Sovyetlere  iade  edilecek  Yozgat  Enterne 

kampında 241 kişinin yanı sıra ikisi de İstanbul’da olan Sovyet vatandaşının 

                                                      

sonucu olarak Hacı Emin El-Hüseyin: Hitler’e destek olmak için şu beyannemeyi yayınlatmış-

tır: “Hitlerin doğum günü ilə Hazreti Muhamməd’in doğum günləri aynı aya təsadüf etmektedir. 

Hitler sünnetlidir, Müslümandır”. Muhammed Emin el-Hüseyni (Arapça:ينيسحلا نيمأ دمحم) (d. 

1895/1897, Kudüs, Filistin - ö. 4 Temmuz 1974, Beyrut, Lübnan), Filistinli Müslüman lider. 

1921 - 1948 yılları arasında Filistin baş müftüsü ve Filistin Ulusal Hareketi’nin kurucusudur.  

102


 “Papa XII. Pius Yahudileri Kurtardı mı?”, http://arsiv.salom.com.tr/news/print/16307-

PAPA-XII-PIUS- Yahudileri-kurtardi-mi.aspx, (09.10.2016’da erişildi). Asıl adı Eugenio Ma-

ria Giuseppe Giovanni Pacelli olan Papa Pius, 2 Mart 1939-9 Ekim 1958 arasında papalık yap-

mıştır. Alman tarihçi Dr. Michael Hesemann, The Daily Telegraph Gazetesi’ne yaptığı açıkla-

mada; II. Dünya Savaşı döneminde Cardinal Eugenio Pacelli adıyla tanınan Papa XII. Pius’un, 

dünyanın çeşitli ülkelerindeki başpiskoposlara gönderdiği mesajlarda, “Aryan olmayan Kato-



likler” ile “Hristiyanlığı seçmiş Yahudilere” vize sağlamaları ricasında bulunduğunu iddia et-

miştir. 


103

 Yakuplu, Azerbaycan Lejyonerleri…, s. 16. 

104

 Hakkı Uyar, “70. Yılında Boraltan Köprüsü Olayı”, a.g.m., http://www. ismetinonu. 



org.tr/ index.php/ tarihten/3184-70-yilinda-boraltan-koprusu-olayi, (02.10.2016’da erişildi). 


 

II. DÜNYA SAVAŞI’NDA KAFKASYA’DA ALMAN LEJYON 

ALAYLARININ TEŞKİLİ TÜRKİYE VE NAHÇIVANLI 

ABDURRAHMAN FATALIBEYLİ 

135 

 

iadeleri için hazırlık yapıldığı” bildirilmektedir. Ancak bu esnasında bazı te-



reddütlere düşüldüğü ifade edilmekte ve Yozgat Valiliği’nden gelen bilgilere 

göre, bunların Sovyetlere dönmek istemedikleri bu işle görevlendirilmiş olan 

Sovyet memuru ile de münakaşa yaptıkları, teslim ve iade edilmeleri halinde 

mutlaka öldürüleceklerinden emin olduklarını ifade ettikleri belirtilmektedir. 

Bu  sebeple  de  kamp  kumandanlığı  elleri  kelepçelenecek  bunların  iadesinin 

düşünülmekte olduğunu bildirmektedir denilmektedir.

105

 

Zaman zaman gazete ve dergilerde “Boraltan Faciası” olarak ifade edilen 

hadiseyi arşiv belgeleri ile teyit etmek

106


, her ne kadar mümkün olamamış olsa 

                                                      

105

 Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, T.C. Dahliye Vekâleti Emniyet Umum Müdürlüğü, 



Şube7. B, Dosya, 874/1416, numara 40125, “Sovyet Rusya’ya iade edilecek mülteciler hak-

kında”. 


106

 Uyar, “70. Yılında Boraltan…”, a.g.m., Günümüzde Boraltan Köprüsü olayı olarak 

bilinen  konuyu  ilk  kez  gündeme  getiren  isim  DP  Tekirdağ  Milletvekili  Şevket  Mocan  olup, 

Sovyetler  Birliği’ne  iade  edilen  mültecilere  ilişkin  soru  önergesi  Mayıs  1951  tarihinde 

TBMM’ye verilmiştir. Önerge 18 Temmuz 1951’de TBMM’de gündeme gelmiştir. Söz konusu 

önerge, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarında Almanya ve Japonya’ya savaş ilan et-

mesi  ve  1951  yılında  da,  Almanya’ya  savaş  haline  son  verilmesine  ilişkin  kanun  tasarısının 

görüşülmesi sonrasında gündeme gelmiş olup, şu şekildedir: “1. Muhtelif tarihlerde memleke-



timizde siyasi mültecilik haklarına dayanarak iltica etmiş (156) mülteci 1947 senesinde, millet-

lerarası hukuk kaidelerine tamamen aykırı olarak Sovyet Rusya’ya teslim edildikleri doğru mu-

dur? 

2. Facia kurbanlarının sevk şekli de kurban gönderilen mabudun usullerine uygun olma-

sından ve akıbetlerini görmesinden, teslim işinde vazifeli Yedek Subay Posta Müfettişi Reşat’ın 

asabi rahatsızlığa uğradığı ve sinir hastanelerinde elyevm tedavi olduğu doğru mudur? 

3. 1945’te Almanya’daki öğrencilerimizi getiren İsveç bandıralı vapurla (Enver Anar ve 

Âdem) isminde iki münevver askerî Türk mülteci gencin senelerden beri memleketimizde tavat-

tun etmiş amca ve teyzesinin yanından alınarak (Ankara’ya gönderiyoruz) diye Komiser Mua-

vini Ali Rıza nezaretinde Kars’ta aynı mabuda kurban sundukları vâkı midir?”  

Dönemin Adalet Bakanı ve Edirne milletvekili olan Nasuhioğlu, soru önergesine Dışişleri, 

İçişleri ve Milli Savunma bakanlıklarından aldığı bilgiler doğrultusunda şu şekilde cevap ver-

miştir: 

“Muhterem arkadaşlar, sorulan hususlar hakkında Dışişleri, İçişleri ve Millî Savunma 

bakanlıklarından alınan bilgilere göre: 

İkinci Cihan Harbinin başından itibaren memleketimize muhtelif devletler tabiiyetini haiz 

askerî şahıslar iltica etmiş ve bunlar bitaraf bir Devlet olmamız itibariyle harbin sonuna inti-

zaren Yozgad’da kurulan kampta enterne edilmişlerdir. 23 Şubat 1945 tarihinde Almanya ve 

Japonya’ya karşı harb ilân etmemiz üzerine, müttefiklerimiz arasında yer almış bulunan Sovyet 

Rusya kendi tebaasından olan askerî mültecilerin iadesini istemiştir. Bunun üzerine Dışişleri 

Bakanlığınca Başbakanlığa yazılan 22.V.1945 tarihli tezkerede, Almanya ve Japonya ile harb 

hâline geçmemizden sonra memleketimize iltica etmiş olan müttefiklerimiz tebaasından asker 

olanların mütekabiliyet şartiyle iadelerinin uygun olacağı teklif edilmiştir. Keyfiyet Bakanlar 

Kurulunca incelenerek neticede ittihaz olunan Mayıs 1945 gün ve 3/2563 sayılı kararla; ‘Al-

manya veya Japonya veya her ikisi ile harb halinde olan devletler uyruğundan memleketimizde 


Yüklə 33,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   335




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə