Orta Əsrlərdə Yaşamış azərbaycanli aliMLƏR
Yüklə 4,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şeyx Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Qəhtan ibn Əbi Abdullah Urməvi
- Əbu Əli Həsən ibn Hüseyn ibn Şəhham əl-Fərfəqabadi
- Şihabəddin Əbü’l-Abbas Əhməd ibn Muhəmməd ibn Hamid əl-Muqri Urməvi
- Əbü’l-Həsən Əli ibn Muhəmməd ibn Əli Urməvi
- Hafiz Əbu İshaq İbrahim ibn Muhəmməd ibn Əhməd ibn Əli Urməvi
- Şeyx Əbu İshaq İbrahim ibn Abdullah ibn Yusif ibn İbrahim ibn Süleyman Urməvi
Bağdada yaşamış və buradakı məscidlərdə insanlara və’z vermişdi. O, şeyx Əbü’l- Həsən Əli ibn Übeydullah ibnü’z-Zağuni Bağdadinin tələbəsi və yaxın dostlarından biri olmuşdu. Əbü’l-Həsən ibnü’z-Zağuni və Əbü’l-Qasım ibnü’l-Husayndan hədis dinləmişdi. Alim h. 569-cu ildə (1174) 60 yaşında vəfat etmişdi 1703 .
Şeyx Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Qəhtan ibn Əbi Abdullah Urməvi Mühəddis idi. Quru və dəniz ticarəti ilə məşğul olan Əbu Abdullah Muhəmməd Urməvi böyük sərvət və var-dövlət sahibi idi. Buna baxmayaraq o, saleh əməlli və xoşrəftar insan idi. Səm’ani onun çox ibadət etdiyini, Qur’an tilavəti və təhəccüd namazlarını buraxmadığını qeyd etmişdir. Böyük Səlcuqluların hakimiyyətinin ilk illərində oğuzlar Nişapurda onun ticarət mallarını qarət etmişdilər. Əbu Abdullah Muhəmməd Urməvi Buxara, Mərv və Sərəxs şəhərlərini gəzmiş və buralarada hədis nəql etmişdi 1704 . Ölüm tarixi məlum deyil. Təqribən XI əsrdə yaşamışdır. Əbu Əli Həsən ibn Hüseyn ibn Şəhham əl-Fərfəqabadi 1705
Urməvi Mühəddis və şafi’i məzhəbinə mənsub fəqih idi. Təhsil almaq üçün Nişapura getmiş və burada öz həmyerlisi, mühəddis Əbu Bəkr Muhəmməd ibn Əli əl-Fərfəqabadidən hədis dərsləri almışdı 1706 . Ölüm tarixi məlum deyil. XI-XII əsrlərdə yaşamışdır. Şihabəddin Əbü’l-Abbas Əhməd ibn Muhəmməd ibn Hamid əl-Muqri Urməvi Qur’ani-Kərim qarisi idi. Mühəddis və filoloq Səfiyəddin Əbü’s-Səna Muhmud ibn Muhəmməd ibn Hamid Urməvinin qardaşı idi. H. 716-cı ildə (1316) vəfat etmişdi 1707
.
1703
SƏFƏDİ, Vafi bi’l-Vəfayat, C. XIV, s. 81. 1704
SƏM’ANİ, Kitabü’l-Ənsab, C. I, s. 74-75. 1705
Fərfəqabad-Urmiyə şəhərinin kəndlərindən biri idi. Bax: SÜYUTİ, Lübbü’l-Lübab, s. 62. 1706
SEYRƏFİNİ, Müntəxəb, s. 196; YAQUT əl-HƏMƏVİ, Mu’cəmü’l-Büldan, C. V, s. 242. 1707
İBN HƏCƏR, Dürərü’l-Kaminə, C. I, s. 126; SƏFƏDİ, Ə’yanü’l-Əsr, C. V, s. 367. Mühəddis idi. Onun xanımı Sittülərəb məşhur mühəhddis Muhəmməd ibn Fəxrəddin Buxarinin qızı idi. Bu qadın da tanınmış hədis alimi, mühəhddisə idi. Şeyx Əbü’l-Fəzl ibnü’l-İraqi (1325-1404) xanım Sittülərəbin tələbəsi olmuş, ondan hədis dinləmişdi 1708
. Əbü’l-Həsən Əli Urməvinin ölüm tarixi məlum deyil. XIV əsrdə yaşamışdır.
Yaşadığı dövrdə siqa hədis hafizi və dərin biliyə malik fəqih kimi tanınmışdı. Əbu İshaq İbrahim Urməvi imam Buxari və imam Müslimin hədis külliyatlarındakı hədisləri əzbər bilirdi. Əbu Əhməd əl-Qutrifi və Əbü’l-Qasım Abdullah ibn Əhməddən hədis, Həsən ibn Süfyandan isə fiqh dərsləri almışdı. Azərbaycan, Xorasan və İraqın bir çox şəhərlərini gəzərək buradakı alimlərin dərslərində iştirak etmişdi. H. 428-ci ildə (1037) Nişapurda vəfat etmiş və buradakı Şahənbər qəbristanında dəfn edilmişdi. Vəfat edərkən yaşı xeyli irəliləmişdi 1709 .
Şeyx Əbu İshaq İbrahim ibn Abdullah ibn Yusif ibn İbrahim ibn Süleyman Urməvi Mühəddis idi. H. 615-ci ildə (1218) Dəməşqin 1710 Qasiyyun dağı ətəklərindəki məhəllərdən birində anadan olmuşdu. Onun atası Abdullah Urməvi də hədis alimi idi və h. 631-ci ildə (1234) Şam diyarından Misirə köçmüşdü. Əbu İshaq İbrahim Urməvi şeyx Müvəffəqəddin Abdullah İbn Qudamə 1711
və Əbu Abdullah Hüseyn ibnü’z- Zübeydinin tələbəsi olmuş, onlardan hədis dinləmişdi. Suriyada İbnü’l-Bəngu ləqəbi ilə tanınan şeyx Əbu İshaq İbrahim Urməvi abid və zahid insan idi. Vaxtının çoxunu elm öyrətmək, ibadət və zikr etməklə keçirirdi. Dəməşq əhalisi onu çox sevir və ehtiram göstərirdilər. Əkkə qalası fatehi Misir Məmlüklü sultanı Əşrəf Səlahəddin Xəlil (1290- 1293) də ona dərin hörmət və ehtiram bəsləyirdi. Sultan səlibçilərin yaxın və orta şərqdəki son istinadgahı olan Əkkə qalasını 30 günlük mühasirənin ardından h. 11 rəcəb 691-ci ildə (28 iyun 1291) fəth edib İslam coğrafiyasını səlibçi işğalından tamamən
1708
İBN HƏCƏR, Dürərü’l-Kaminə, C. II, s. 126. 1709
SEYRƏFİNİ, Müntəxəb, s. 129. 1710
Təqiyəddin Məqdisi şeyx Əbu İshaq İbrahim Urməvinin 615-ci ildə (1218) Qüdsdə anadan olduğunu qeyd etmişdir. bax: Kitabü’l-Müqəffa, C. I, s. 238. 1711 Müvəffəqəddin Əbu Muhəmməd Abdullah ibn Əhməd ibn Muhəmməd İbn Qudamə əl-Məqdisi (öl. 1213) öz dövrünün tanınmış hənbəli mühəddisi idi. təmizləyənədən sonra Dəməşqə gəlmiş 1712
və şeyx Əbu İshaq İbrahim Urməvini ziyarət edərək ondan xeyir-dua istəmişdi. Alim h. 692-ci ilin məhərrəm ayının 12-sində (23 dekabr 1292) vəfat etmişdi. Onun dəfn mərasimində sultan Əşrəf, eləcə də bütün Şam vilayətinin əmirləri və qaziləri iştirak etmişdilər. İnsanlar onun cənazəsini dəfn ediləcəyi yerə qədər başlarının üzərində daşımışdılar. Tarixçi Təqiyəddin Məqdisi alimin dəfn mərasimində iştirak etdiyini qeyd etmişdir. Şeyx Əbu İshaq İbrahim Urməvi Qasiyyun dağındakı Səfih qəbristanında, atasının məzarının yanında dəfn edilmişdi 1713 .
Şeyx Əbu Abdullah Muhəmməd ibn İbrahim ibn Abdullah ibn Yusif ibn Yunis ibn İbrahim ibn Süleyman Urməvi Mühəddis idi. H. 645-ci ildə (1274) anadan olmuşdu. Şeyx Əbu İshaq İbrahim Urməvinin oğlu idi. Əhməd ibn Əbdüddaimin tələbəsi olmuş, ondan hədis dinləmişdi. Əbu Abdullah Urməvi həmçinin öz dövrünün tanınmış ədiblərindən biri idi. Səlahəddin Səfədi alim haqqında məlumat verərkən onun zahirən yaraşıqlı insan olmaqla yanaşı böyük alim, arif, tədqiqatçı, fəzilət sahibi, saleh insan kimi tövsif etmişdi. Məşuh tarixçi, mühəddis, bioqraf və filoloq imam Şəmsəddin Zəhəbi Türkmani, Əbu Abdullah Muhəmməd Urməvinin tələbəsi olmuş, ondan hədis dinləmişdi. Alim h. 711-ci ilin ramazan ayında (yanvar 1312) Dəməşqdə vəfat etmişdi
1714 .
Mühəddis idi. H. 677-ci ilin rəcəb ayında (dekabr 1278) anadan olmuşdu. Mühəddis Əbu Abdullah Muhəmməd ibn İbrahim Urməvinin oğlu, şeyx Əbu İshaq İbrahim
1712 Sultan Əşrəfin Dəməşqə gəlişi şəhər əhalisində böyük coşğunluğa səbəb olmuşdu. Əhali küçələrə çıxıb bu fateh hökmdarı salamlamış, onun üçün dualar etmiş və 3 gün şənliklər tərdib edilmişdi. Sultan Əşrəf paytaxt Qahirəyə gələrkən bundan daha möhtəşəm mərazimlərlə qarşılanmışdı. İbn Kəsir bu mərasimləri təfərrüatı ilə qeyd etmişdir. Bax: Bidayə və’n-Nihayə, C. XIII, s. 541-546. 1713
MƏQDİSİ, Kitabü’l-Müqəffa, C. I, s. 238-239; İBN ŞAKİR, Fəvatü’l-Vəfayat, C. I, s. 9; İBN KƏSİR, Bidayə və’n-Nihayə, C. XIII, s. 550; SƏFƏDİ, Vafi bi’l-Vəfayat, C. VI, s. 11; İBNü’l-İMAD, Şəzəratü’z-Zəhəb, C. V, s. 669. 1714 İBN HƏCƏR, Dürərü’l-Kaminə, C. II, s. 216; MƏQDİSİ, Kitabü’l-Müqəffa, C. V, s. 100; SƏFƏDİ, Ə’yanü’l-Əsr, C. IV, s. 215-216; ZƏHƏBİ, Mu’cəmü’ş-Şüyux, C. II, s. 132. Yüklə 4,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|