«O`rta osiyoarxeologiyasi» fanining o`quv dasturi bilim sohasi

8-mavzu:Antik davri 

---

11 
Antik davri umumiy tavsifi. Antik davri yozma manbalari. Tarixiy-madaniy
viloyatlar va ularning tarixiy geografiyasi. Yunonlar. O'rta Osiyoda ellin
madaniyatining tarqalishi. Antik davri davlatlari va ularning almashinuvi.
Ko'chmanchi chorvador qabilalarining O'rta Osiyoning o'troq dehqonchilik
hududlariga ko'chishi. Dax(dai) yoki parn qabilalari. Yuejilar. Kushon davlati. 
Hind (Gandxar) madaniyatining tarqalishi. Saklar. O'rta Osiyoda saklar 
uyushmasining tashkil bo'lishi. O'rta Osiyoning janubiy va shimoliy hududlari 
aholisining xo'jalik va moddiy madaniyati o'ziga xoslik. Janubiy Turkmaniston.
Shimoliy Parfiya arxeologiya yodgorliklari shakllari. Ko'hna shaharlar (Yangi 
Niso, Ko'hna Kaaxka va boshqalar) va ularning tuzilishi. Mudofaa tizimi.
Ko'hna Niso-Arshakiylar qarorgohi. Mahobatli imoratlar va qasrlar. Shimoliy 
Parfiya madaniyati taraqqiyotida ellinizm merosining o'rni. Zardushtiylik
udumlari. Madaniy aloqalar. Saraxs vohasi. Ko'hna Saraxs. Marg'iyona antik
davri qadimgi sharq madaniyati markazi. Arxeologiya yodgorliklarning
shakllari. Ko'hna Marv (Gyaurqal'a va Erkqal'a) shahrining antik davri
taraqqiyot bosqichlar. Mahalliy madaniyat an'analari. Baqtriya bilan madaniy
aloqalar. Xo'jalik va moddiy madaniyat. Qadimgi Baqtriya. Yunon-Baqtriyada
ellin madaniyati. Tarmita-Ko'hna Termiz, Kampirtepa, Keykabodshoh
Saksanxur, Oyxonim. Yuechjilar. Kushon davlati urbanistik sivilizatsiya
taraqqiyoti. Dalvarzintepa, Zartepa. Baqtriyada buddizm ta'limotining tarqalishi. 
Qoratepa, Fayoztepa. Baqtriyada Mahalliy dinlar qarashlar. Me'morchilik va
qurilish. Xo'jalik. Hunarmandchilik turlari. Zargarlik. Haykaltaroshlik.
Koroplastika. Terrakota. Tasviriy san'at. So'nggi antik davri Baqtriya 
madaniyatining so'nib borishi.Qadimgi So'g'd. So'g'd madaniyati taraqqiyotida
ellinizm ta'siri. Afrosiyob, Yerqo'rg'on ko'hna shaharlarining taraqqiyoti. Qal'ai
Zaxaki Maron ko'hna shahrining o'ziga xosligi. Qalandartepa Keshning antik 
davri markazi. Buxoroning antik davri arxeologiya yodgorliklari va ularning
shakllari. Romish, Setoloq va boshqalar. So'g'dning antik davri saroy va 
ibodatxona 
inshootlari. 
Daxmalar. 
Uy-joy 
qurilishi 
va 
me'morchilik.
Ixtisoslashgan hunarmandchilik. Kulolchilik. Metallarga ishlov berish.
Haykaltaroshlik va tasviriy san'at. Zargarlik. So'g'd o'lkasiga ko'chmanchi sak
xalqlarining ta'siri. So'g'd madaniyatida shimoliy va janubiy hududlari
o'rtasidagi o'ziga xoslik va umumiylik.Qadimgi Xorazm. Xorazmning antik
davri ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlari. Ilk antik davri Amudaryoning so'l sohil
hududida madaniy taraqqiyoti. Xazorasp, Xiva ko'hna shaharlari. 
Urbanizatsiyaning o'ng sohil hududlariga kengayishi. Axshaxonqal'a. Xorazm
shaharsozlik qurilishining o'ziga xosligi. Mudofa tizimi tizimi. Saroy va
ibodatxona inshootlari. Qo'yqirilganqal'a, Tuproqqal'a. Qurilish va
me'morchilik. Xo'jalik. Metallarga ishlov berish. Qurol yarog'lar. Kulolchilik. 
Moddiy madaniyat. Tasviriy san'at. Haykaltaroshlik. Dafn marosimlari.
Ossuariylar. Xorazm madaniyatiga o'ziga xosligi. Qadimgi Farg'ona. O'troq va

---

12 
qo'chmanchi xalqlarining madaniy aloqalari. Farg'ona vodiysi antik davri
arxeologiya majmuasi -Sho'rabashat-Marhamat yoki Ko'gay-Qorabuloq
bosqichlari va ularning xronologiyasi masalalari. Farg'ona vodiysi
urbanizatsiya jarayonlari. Qo'hna shaharlar. Marhamat (Mingtepa),
Sho'rabashat, Qoratepa. Xo'jalik. Moddiy madaniyat.Qadimgi Utrushona.
Ustrushonaning antik davri urbanizatsiyasi. Xo'jand, O'ratepa (Mug'tepa), 
Munchoqtepa ko'hna shaharlari. Buyuk Ipak yo'li aloqalari ta'sirida madaniyat 
taraqqiyoti. Qadimgi Choch. Qadimgi Chochda ilk urbanizatsiyaning shakllanishi. 
Qanqa ko'hna shahri. Sirdaryoning quyi oqimi o'zanlarining suvsizlanishi.
Jeteasar madaniyati migratsiyasi. Qovunchi madaniyatining vujudga kelishi va 
bosqichlari. Chochda o'troq dehqon va chorvador xalqlar madaniyati asosida 
urbanizatsiya taraqqiyoti. Chochning antik davri yodgorliklari shakllari. Qanqa, 
Shaxruxiya, Mingo'rik ko'hna shaharlari. Tog' oldi hududlari chorvador qabilalari 
mozor-qo'rg'onlari. Xo'jalik. Chotqol-Qurama tog'-kon zahiralarining
o'zlashtirilishi. Metall hunarmandchiligi. Kulolchilik. Moddiy madaniyat. Din va 
diniy qarashlar. O'tror-Qoratov. Sirdaryoning o'rta oqimida mahalliy Burgulik 
madaniyati asosida o'troq dehqonchilik qishloqlarining qaror topishi. Antik
davri So'g'd madaniyatining ta'siri. Sirdaryoning quyi oqimi hududi
aholisining ko'chib kelishi. O'tror-Qoratov madaniyati. Ilk urbanizatsiyaning
shakllanishi. Ko'hna shaharlar. Juvontobe, Quyruqtobe, Altintobe,
Mardanquyiq, 
Jalpaqtobe. 
Manzilgohlar. 
Qabr-qo'rg'onlari. 
Xo'jalik, 
hunarmandchilik. Sirdaryoning quyi oqimi hududi. Sirdaryoning quyi oqimi 
o'zanlarida chorvador qabilalarining o'troqlashishi. Chirikrabot va Babishmulla
madaniyatlari. Asosiy arxeologiya yodgorliklari. Qal'a-qo'rg'onlari. Mudofaa
tizimi. Qabr-qo'rg'onlari. Xo'jalik. Hunarmandchilik. Moddiy madaniyat. Diniy 
qarashlari.