Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
758 – əməlli-baĢlı inanmıĢdı. Mənə
qalsa, hazırladığımız kitabda nə zərərli bir cəhət vardı, nə də dinə sığmayan bir Ģey... PadĢahın xüsusi icazəsiylə belə bir Ģey eləmək ondan ötrü firəng ustadlarına heyranlıq qədər əhəmiyyətliydi. Divardan asılacaq rəsm çəksək, əlbəttə, günahkar olardıq. Amma o kitab üçün nəqĢ elədiyimiz rəsmlərin heç birində mən dinə zidd bir Ģey, asilik, kafirlik, hətta bəlkə gizli qadağa qorxusu belə hiss eləmədim. Siz hiss elədinizmi?» Gözlərim gücünü müəyyən qədər itirmiĢdi, amma, Ģükür, sualımın onları çox qıcıqlandırdığını baĢa düĢəcək qədər görə bilirdim. «Qərar verə bilmirsiniz, yox?» – zövq ala-ala dedim. «NəqĢ elədiyimiz rəsmlərdə açıq-aĢkar günah fikri, dinsizlik kölgəsi olduğunu gizlincə fikirləĢsəniz belə, bunu qətiyyən qəbul eləyib dilinizə gətirə bilməzsiniz. Çünki bu, sizi günahlandıran ərzurumi düĢmənlərinizə, xurafatçılara haqq qazandırar. O biri tərəfdən, mələk kimi tərtəmiz olduğunuzu da qətiyyətlə söyləyə bilməzsiniz, çünki bu gizli, sirli, qadağa bəzi Ģeylər eləməyin baĢgicəlləndirən qürurundan, təĢəxxüs satmaqdan əl çəkmək demək olardı. Mən də belə əzəmət göstərdiyimi necə baĢa düĢdüm, bilirsinizmi? Zərif əfəndini gecəyarısı bu təkkəyə gətirməklə! Onu guya küçələrdə gedə-gedə
759 soyuqdan donduğumuza görə bura gətirmiĢdim. Əslində, kafir bir qələndəri tör-töküntüsü, daha da pisi, onun oxĢarı olduğumu görməyi xoĢuma gəlirdi. Oğlanbazlıq, nəĢəxorluq, sərsərilik və hər cür iyrəncliyi eləyən dağıdılmıĢ təriqətin son yolçusu olduğumu görəndə sanki bədbəxt Zərif əfəndi məndən daha da qorxacaq, mənə daha çox hörmət eləyəcək, bəlkə də qorxudan ağzını yumacaqdı. Təbii ki, bunun tamamilə əksi oldu. Buradan heç xoĢu gəlmədiyinə görə quĢbeyin uĢaqlıq yoldaĢımız dərhal qərara gəldi ki, əniĢtəndən öyrəndiyi dinsizlik günahlandırmaları yerindədi. Beləcə, əvvəlcə «mənə kömək elə, cəhənnəmə getməyəcəyimizə məni inandır ki, bu gecə rahat yata bilim», deyən sevimli Ģəyird yoldaĢımız təhdidkar tərzdə «bunun axırı pis olar» deməyə baĢladı. Son rəsmdə PadĢahımızın rəsmlərindən çox uzaqlaĢdırılmasını, PadĢahımızın bunu bağıĢlamayacağını, dedi-qoduların ərzurumlu vaiz xocanın qulağına çatacağını deyirdi. Az qala onu
hər Ģeyin
yerli-yerində olduğuna inandırmağıma imkan qalmamıĢdı. ƏniĢtənin ağla batmayan davranıĢlarını, «dinə küfr edilir, Ģeytan sevimli göstərilir» eyhamlarını ĢiĢirdib, ərzurumlu vaizə uymuĢ o quĢbeyin dostlarına baĢa salacağını, onların da bu iftiralara inanacaqlarını baĢa düĢdüm. PadĢahımızın yaxın münasibətinə nail olduğumuza
760 görə yalnız toxucu sənətkarlar bölüyündəkilərin yox, bütün sənətkarların bizi necə qısqandığını bilirsiniz. Ġndi hamısı birgə, həm də ləzzətlə: «NƏQQAġLAR DĠNSĠZLĠK ELƏYĠRLƏR», – deyəcəkdilər. Üstəlik ƏniĢtəylə Zərif əfəndinin iĢbirliyi üzündən bu iftira düz də çıxacaqdı. Ġftira deyirəm, çünki Zərif qardaĢımın kitab və son rəsm haqqında dediklərinə heç inanmırdım. Hələ onda mən rəhmətlik ƏniĢtənin qətiyyən arxasını yerə vermirdim. Hətta PadĢahımızın rəğbətinin Ustad Osmandan ona doğru yönəlməsini çox yerində sayır, firəng ustadları və onların rəsmləri haqqında mənə uzun-uzadı danıĢdığı Ģeylərə onun qədər olmasa da, mən də inanırdım. Biz Osmanlı nəqqaĢları Ģeytanla heç bir alıĢ-veriĢimiz olmadan firəng üsullarını orasından-burasından könlümüz istədiyi, səyahətlərdə gördüyümüz qədər əməlli- baĢlı götürə biləcəyimizi, bunların da baĢımıza qətiyyən bəla olmayacağını səmimiyyətlə düĢünürdüm. Həyat çətin idi, rəhmətlik əniĢtən mənim üçün Ustad Osmandan sonra bu yeni həyatda yeni ataydı». «Hələ ora gəlmə», – Qara dedi. «Əvvəlcə Zərifi necə öldürdüyünü danıĢ». «Bu iĢi, – «öldürmək» kəlməsindən istifadə eləmək istəmədiyimi baĢa düĢə-düĢə dedim, – bu iĢi yalnız bizə görə, özümüzü qurtarmaqdan ötrü yox,
761 bütün
nəqqaĢxananın salamatlığı məqsədilə gördüm. Zərif əfəndi əlinə təhdid silahı keçirdiyini baĢa düĢmüĢdü. Ulu Allaha dualar eləyib yalvardım ki, mənə bu alçağın nə qədər səfil bir Ģey olduğunu göstərsin. Allahım dualarımı qəbul eləyib, iyrəncin iyrəncliyini göstərdi. Ona pul təklif elədim. Ağlıma bu qızıllar gəldi, amma Allahdan gələn kimi yalan uydurdum, «Qızıllar burada, təkkədə deyil, onları baĢqa yerdə gizlətmiĢəm», – dedim. EĢiyə çıxdıq. BoĢ küçələrdə, ucqar məhəllələrdə hara üz tutacağımı heç götür-qoy eləmədən məqsədsiz getdik. Nə eləyəcəyimi heç bilmirdim; həm də çox qorxurdum. Məqsədsiz və səmtsiz gediĢimizin axırında bir dəfə keçdiyimiz küçədən bir də keçəndə bütün həyatını təkrara və boy-buxuna həsr eləmiĢ müzəhhib Zərif əfəndi qardaĢımız Ģübhələndi. Amma Allah da qarĢımıza boĢ yanğın yeri, lap onun yaxınlığında da susuz quyu çıxarmıĢdı. Bu yerdə gerisini danıĢmayacağımı baĢa düĢüb onlara dedim. «Siz də mənim yerimdə olsaydınız, bütün o biri nəqqaĢ qardaĢlarınızın salamatlığını düĢünər, eyni Ģeyi eləyərdiniz», – cəsarətlə dilləndim. Mənə haqq verdiklərini eĢidəndə ağlamaq istədim. Haqqım çatmayan Ģəfqət qəlbimi yumĢaltdığına görə deyəcəkdim, demiĢəm. Bədəni
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|