Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
766 olmazdan qabaq nə qədər vaxtım, günüm, həftəm vardı? Kölgəmlə mən dayandıq, mətbəxin qarabasmaları içində tozlu
dolabın təmiz
küncündən kağızları götürüb sürətlə geri qayıtdıq. Qara tədbirli olmaq üçün məni tək buraxmamıĢdı, amma xəncəri özüylə götürməmiĢdi. Kor olmamıĢdan qabaq xəncəri götürüb onu da kor eləmək istəyirdimmi? «Kor olmamıĢdan bunu bir də gördüyümə görə məmnunam», – qürurla dilləndim. «Ġstəyirəm ki, bunu siz də görəsiniz. Baxın». ƏniĢtəni öldürən gün evdən götürdüyüm son rəsmi qəndil iĢığında onlara göstərdim. Əvvəlcə iki səhifə böyüklüyündə rəsmə maraq və qorxuyla baxmalarına tamaĢa elədim. Dönüb onlarla birgə rəsmə baxanda xəfif-xəfif titrəyirdim. Ya gözümə tuğ iynəsi girdiyi, ya da cazibəyə düĢdüyümə görə hərarətim qalxmıĢdı. Son bir ildə bu iki səhifənin müxtəlif guĢələrində hamımızın çəkdiyimiz ağac, at, Ģeytan, ölüm, it, qadın rəsmləri ƏniĢtənin bacarıqsızlıqla da olsa, hazırladığı istif üsuluna görə böyüklü-kiçikli elə yerləĢdirilmiĢdi ki, artıq mərhum Zərif əfəndinin təzhib və çərçivələri bizə kitabın bir səhifəsinə baxdığımızı yox, pəncərədən bütün aləmi gördüyümüzü hiss etdirirdi. O aləmin mərkəzində, PadĢahımızın portreti olacağı yerdə mənim bir
767 anlığa qürurla tamaĢa elədiyim öz portretim vardı. Günlərlə silib-pozub güzgüyə baxa-baxa əzab- əziyyətə qatlaĢıb, özümə çox az oxĢada bildiyimə görə bir az sıxılırdım; amma rəsm, səhifə bütün bir aləmin mərkəzinə məni qoyduğuna görə yox, izah eləyə bilmədiyim Ģeytani bir səbəbdən, məni olduğumdan daha çox dərin, dolaĢıq və sirli elədiyi üçün baĢ aça bilmədiyim həyəcan da duyurdum. Ġstəyirdim ki, nəqqaĢ qardaĢlarım bu həyəcanımı görsünlər, baĢa düĢsünlər, mənimlə bölüĢsünlər. Həm padĢah, yaxud kral kimi hər Ģeyin mərkəzindəydim, həm də özüm idim. Bu vəziyyət həm mənə qürur verir, həm də həya eləyirdim. Bu iki duyğu
bir-birini tarazlaĢdırıb məni sakitləĢdirdiyinə görə rəsmdəki yeni mövqeyimdən baĢgicəlləndirici zövq ala bilirdim. Amma bu zövqün tam olmasından ötrü firəng rəssamlarının bacarığıyla üzümdəki, paltarlarımdakı bütün qırıĢlar, kölgələr, sızanaq və çibanlar, saqqalımdan parçanın toxunuĢuna qədər hər Ģey – bütün rəngləri ən kiçik təfərrüatlarıyla mükəmməl, nöqsansız olmalıydı. Rəsmə baxan köhnə dostlarımın üzündə isə qəribə qorxu və heyrətlə hamımızı yeyib-tükədən o qaçılmaz duyğunu, qısqanclığı görürdüm. BaĢdan- ayağa günaha batmıĢ adama duyacaqları qəzəbli diksintiylə yanaĢı, qorxa-qorxa qibtə də eləyirdilər.
768 «Burada qəndil iĢığında bu rəsmə baxdığım gecələr də ilk dəfə Allahın məni atdığını, tənhalığımda ancaq Ģeytanın mənimlə dostluq eləyə biləcəyini duydum», – dedim. «Doğrudan da, dünyanın mərkəzində olsaydım, –rəsmə hər baxanda bunu çox da istəyirdim – ətrafımdakı bütün bu sevdiyim Ģeylərə, hətta gözəl ġəkurəyə oxĢayan qadına və dərviĢ dostlarıma, rəsmə hakim olan qırmızının gözəlliyinə baxmayaraq, özümü daha da tənha hiss eləyəcəkdim. ġəxsiyyətim və özünəməxsusluğumun olmasından, baĢqalarının mənə səcdə eləməsindən qorxmuram, tamamilə əksinə, bunu istəyirəm». «Yəni peĢman deyilsənmi?» – Leylək cümə moizəsindən yeni çıxmıĢ adam ədasıyla dedi. «Ġki adamı öldürdüyümə görə yox, belə bir rəsmimin çəkildiyinə görə özümü Ģeytan kimi hiss eləyirəm. O iki nəfəri bu rəsmi çəkməkdən ötrü öldürdüyümü fikirləĢirəm. Amma
yeni vəziyyətimin tənhalığı həm də məni qorxudur. Onların bacarığını əldə eləyə bilmədən firəng ustadlarını təqlid nəqqaĢı daha da kölə vəziyyətinə salır. Bu vəziyyətdən qaçmaq istəyirəm. Əslində, ikisini də nəqqaĢxanada hər Ģeyin əvvəlki kimi davam eləməsinə görə öldürdüyümü siz də baĢa düĢdünüz. Əlbəttə, Allah da baĢa düĢüb».
769 «Amma bu, hamımızın baĢımıza daha böyük dərdlər açacaq», – canım Kəpənək dedi. Hələ rəsmə baxan səfeh Qaranın biləyindən bir anda yapıĢdım, var gücümlə dırnaqlarımı da ətinə keçirib sıxdım, biləyini burdum. BoĢ tutduğu xəncəri əlindən düĢdü. Onu yerdən götürdüm. «Üstəlik artıq dərdlərinizdən məni iĢgəncəyə təslim eləməklə qurtula bilməyəcəksiniz», – dedim. Xəncərin çox iti ucunu Qaranın gözünə soxan kimi yaxınlaĢdırdım. «Tuğ iynəsini ver». Salamat əliylə çıxarıb verdi, qurĢağıma soxdum. Nəzərlərimi quzu kimi baxan gözlərinə dikdim. «Axırda səninlə evlənməkdən baĢqa çarəsi qalmadığına görə gözəl ġəkurəyə çox yazığım gəlir», – dedim. «Sizi bəladan qurtarmaqdan ötrü Zərif əfəndini öldürməyə məcbur olmasaydım, mənimlə evlənəcək, xoĢbəxt olacaqdı. Atasının hamımıza danıĢdığı firəng ustadlarının nağıllarını və qabiliyyətlərini ən yaxĢı mən baĢa düĢmüĢəm. Ona görə bu son sözlərimə yaxĢı qulaq asın. Burada bacarığı və Ģərəfiylə yaĢamaq istəyən biz nəqqaĢlara artıq yer yoxdu, bunu baĢa düĢdüm. Əgər rəhmətlik əniĢtənin və padĢahın istədiyi kimi firəng ustadlarını yamsılamağa baĢlasaq, Zərif əfəndi kimilər və ərzurumilər olmasa da, içimizdəki Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|