O’zbek I ton respubl I kas I ol I y va o’rta tal

13
-mavzu:
O’ZGAR
İ
ShLAR MENEJMENT
İ
VA KORXONA MAFKURAS
İ

R
İ
VOJLAN
İ
Sh OM
İ
LLAR
İ
S
İ
FAT
İ
DA 

Reja: 
1. Zamonaviy sharioitda har qanday korxonaning muvaffaqiyati.

2. MDH mamalakatlarining ko’pchilik korxonalari o’ziga xos muammolar.

3.
İ
nnovatsion modelga o’tish yullari

Zamonaviy sharioitda har qanday korxonaning muvaffaqiyati. 
Zamonaviy sharioitda har qanday korxonaning muvaffaqiyatli faoliyat olib borishi
talablaridan biri uning tashqi muhit o’zgarishi oqibatida kelib chiqadigan holatlarga tay
ё
rligidir.
Ular quyidagilar:
•
iqtisodiy (masalan “UzDEUavto” uchun Koreya DEU guruhining inqirozga uchrashi
ё
ki
MDH mamlakatlari mahalliy bozorlariga global miq
ё
sida faoliyat yurituvchi kompaniyalar,
masalan “Ford” ning kirib kelishi shunga oiddir);
•
texnologik (yangi texnologiyalarning paydo bo’lishi);
•
si
ё
siy-hyquqiy (hususan, kompaniya faoliyat yurita
ё
tgan mamlakat qonunlariga o’zgarishlar
kiritilishi. Rossiya tomonidan UzDEUavto avtomobillari importiga 20% miqdorida boj
o’rnatilishini misol qilish mumkin);
•
ijtimoiy (jamiyatda mavjud bo’lgan qadriyatlardagi o’zgarishlar oqibatida korxona
maxsulotlariga bo’lgan talabning o’zgarishi, masalan ekologik
ё
ki havfsizlik nuqtai
nazaridan );
Bunday o’zgarishlar korxona ha
ё
tining turli tomonlarini qamrab oladi va tahlil shuni
ko’rsatadiki, ularni o’zgacha holat sifatida emas, balki xo’jalik yuritishning doimiy omili sifatida
ko’rib chiqish lozim. Bunday holatlarda quyidagi muhim masalaga etibor qaratish lozim : korxona
tashqi muhit o’zgarishlariga qarshi tura oladimi va belgilangan maqsadlarga erishishi bilan o’z
faoliyatini saqlab qola oladimi?
G’arb tdqiqotchilari ilmiy ishlarining kup miqdori korxonaning malum o’zgarishlarga
tay
ё
rligi va ularni boshqarishni tashkil etishga ( “o’zgarishlar menejmentiga” ga) bag’ishlangan
bo’lib, bu mavzu mahalliy nazari
ё
tchi va amali
ё
tchilarda qiziqish uyg’otishi tayin.
Albatta, korxona faoliyatini qayta tashkil etishga navbatdagi “
ё
ng’in” holati emas, balki
rivojlanishining rejalashtirilgan doimiy jara
ё
ni sifatida qaraladigan Amerika kompaniyalaridagi
boshqaruv tizimini takomillashtirish tajribasi bilan anishib chiqish foydadan holi bo’lmaydi.
Amerika kompaniyalarida vujudga kelgan o’zgarishlarni boshqarish tizimi boshqaruvning yangi
usullariga tadrijiy o’tishni taminlaydi, ammo tajribalarning ko’rasatishicha, yangi usullarning 20%
igina amalda o’z o’rnini topa olar ekan. Yangiliklar yaratish uchun nafaqat talab etiluvchi
moliyaviy, moddiy va mehnat mehnat resurslarini aniqlash, balki yuzaga keladigan asosiy tashkiliy
va psixologik to’siqlarni - bo’limlararo tushunmovchiliklar, ularning o’zaro kam munosabatda
bo’lishlari, rahbariyatning qullab-quvvatlashi sustligi va boshqa turli muammolarni aniqlash ham
muhim ahamiyatga ega. Mutaxassislar kompaniya rahbariyati va xodimlarining amalga oshira
ё
tgan
o’zgarishlarga bo’lgan qiziqishlariga ko’proq etibor qaratadilar.
O’z o’rinida J.Bush (kichkina) mamuriyati boshqaruv tizimini isloh qilish mobaynida har bir
muassasada faqatgina ushbu muassasa faoliyatini takomillashtirish bilan shug’ullanadigan,
vazirning birinchi o’rinbosari darajasidagi “bosh menejer”lavozimini tashkil etilishini elon qildi.
XX asrda AQSh boshqaruv tizimiga 11 ta islohot tadbiq qilingan, yani boshqaruv tizimi doimiy
ravishda takomillashtirib borilgan. O’z vaqtida B. Klinton boshqaruv mexanizmini takomillashtirish
uzluksiz jara
ё
nga aylantirish masalasini ko’ndalang qo’ygan.
Shunday qilib, zamonaviy korxonaning muvaffaqiyati malum darajada o’zgarishlarga
tay
ё
rlik va ularni boshqarish qobiliyati bilan, yani “o’zgarishlar menejmenti” ni qo’llay bilish va
ularni amalga oshirishga ishchig’xodimlarni jalb qilish bilan aniqlanadi.

---

---