O`zbek xalqining sevimli shoiri Erkin Vohidov 1936-yilning 28-dekabrida Farg`ona viloyatining Oltiariq tumanida o`qituvchi oilasida tavallud topgan. O`zbek xalqining sevimli shoiri Erkin Vohidov 1936-yilning 28-dekabrida Farg`ona viloyatining Oltiariq tumanida o`qituvchi oilasida tavallud topgan. Erkin Vohidov o`z bolalik xotiralari haqida shunday yozadi:,,Otam frontda ekanida,onam qishloq sovetida sekretar vazifasida ishlar,qiyinchilik bilan kun kechirar edik.Jo`xori poyasini shimib tilimni qonatganim,bolalarga qo`shilib kunjara yeganimda onam yuzimga shapaloq urgani va o`zi kechgacha yig`laganini unutmayman.
O`ylab qarasam,bolalik xotiralarimning ko`pchiligi she`rlarga, dostonlarga ko`chgan ekan’’. O`ylab qarasam,bolalik xotiralarimning ko`pchiligi she`rlarga, dostonlarga ko`chgan ekan’’.Erkinjon o`rta maktabni tugatgach,hozirgi O`zbekiston Milliy Universitetining filologiya fakultetida tahsil oladi.1960- yilda o`qishni tugatgach,nashriyotlarda muharrir,direktor lavozimlarida ishlaydi.
Erkin Vohidov maktabda o`qib yurgan paytlaridayoq she`rlar yoza boshladi.Uning birinchi she`rlar to`plami esa ,,Tong nafasi’’ nomi bilan 1961-yilda chop etildi.Shundan buyon ijodkorning 40dan ziyod kitobi o`quvchilarga tortiq etildi.Uning she`rlaridan tashqari ,,Palatkada yozilgan doston’’, ,,Ruhlar isyoni’’, ,,Istanbul fojiasi’’ singari dostonlari, ,,Donish qishloq latifalari’’ nomli hajviy turkumi, ,,Oltin devor’’ komediyasi, ,,Shoir-u shuur’’ deb atalgan falsafiy to`plami xx asr o`zbek adabiyoti rivojiga katta hissa bo`lib qo`shilgan.
Erkin Vohidov tarjimon sifatida ham faoliyat yuritgan. U dunyo she`riyatining yorqin vakillari S.Yesenin,A.Blok,L.Ukrainka,R.Hamzatov singari shoirlarning she`rlarini ona tilimizga tarjima qilgan.Ulug` nemis mutafakkiri Gyotening ,,Faust’’ asari shoir tarjimasida yanada sayqal topgan. Erkin Vohidov tarjimon sifatida ham faoliyat yuritgan. U dunyo she`riyatining yorqin vakillari S.Yesenin,A.Blok,L.Ukrainka,R.Hamzatov singari shoirlarning she`rlarini ona tilimizga tarjima qilgan.Ulug` nemis mutafakkiri Gyotening ,,Faust’’ asari shoir tarjimasida yanada sayqal topgan. Erkin Vohidov she`riyatning ham barmoq,ham aruz,ham sarbast vaznlarida birdek ijod qiladi.U ,,O`zbekiston xalq shoiri’’, ,,O`zbekiston Qahramoni’’ degan yuksak unvonlarga sazovor bo`lgan ijodkordir. Biz Erkin Vohidovning 1968-yilda yozilgan ,,O`zbegim’’ qasidasini o`rganamiz.
1. E.Vohidov tavallud topgan yil. 1. E.Vohidov tavallud topgan yil.2.,,O`zbegim’’ qasidasi yozilgan yil.3.,,Tong nafasi’’ to`plami chop etilgan yil.4.Gyotening ,,Faust’’ asari tarjima qilingan yil.
1. E.Vohidov tavallud topgan yil. 1. E.Vohidov tavallud topgan yil.2.,,O`zbegim’’ qasidasi yozilgan yil.3.,,Tong nafasi’’ to`plami chop etilgan yil.4.Gyotening ,,Faust’’ asari tarjima qilingan yil.
Tarixingdir ming asrlar ichra pinhon,o`zbegim,Senga tengdosh Pomir-u oqsoch Tiyonshon,o`zbegim.
Al-Beruniy,Al-Xorazmiy,Al-Farob avlodidan, Al-Beruniy,Al-Xorazmiy,Al-Farob avlodidan,Asli nasli balki O`zluq,balki Tarxon, o`zbegim.
O`tdilar sho`rlik boshingdano`ynatib shamshirlarin, O`tdilar sho`rlik boshingdano`ynatib shamshirlarin,Necha qoon,necha sulton,necha ming xon,o`zbegim.Tog`laring tegrangda go`yo bo`g`ma ajdar bo`ldi-yu,Qaysari Rum nayzasidan bag`rida dog` uzra dog`,Chingiz-u Botu tig`iga ko`ksi qalqon,o`zbegim.
Yog`di to`rt yondin asrlar boshinga tiyri kamon, Yog`di to`rt yondin asrlar boshinga tiyri kamon,Umri qurbon,mulki taroj,yurti vayron,o`zbegim.Davr zulmiga va lekin bir umr bosh egmading,Sen-Muqanna,sarbador-sen,erksevar qon,o`zbegim.Sen na zardusht,sen na buddiy,senga na otash sanam,Odamiylik dini birla toza iymon o`zbegim.
Ma`rifatning shu`lasiga talpinib zulmat aro,Ko`zlaringdan oqdi tunlar kavkabiston,o`zbegim.Tuzdi-yu Mirzo Ulug`bek Ko`ragoniy jadvalin,Sirli osmon toqiga ilk qo`ydi narvon o`zbegim.Mir Alisher na`rasiga aks sado berdi jahonShe`riyat mulkida bo`ldi shoh-u sulton o`zbegim.
Ilm-u she`rda shoh-u sulton,lek taqdiriga qul, Ilm-u she`rda shoh-u sulton,lek taqdiriga qul,O`z elida chekdi g`urbat,zor-u nolon o`zbegim.Mirza Bobur-sen,fig`oning soldi olam uzra o`t,Shoh Mashrab qoni senda urdi tug`yon,o`zbegim.Sh`riyatning gulshanida so`ldi mahzun Nodira,Siym tanni yuvdi ko`z yosh,ko`mdi armon, o`zbegim!
Yig`ladi furqatda Furqat ham muqimlikda Muqiym, Yig`ladi furqatda Furqat ham muqimlikda Muqiym,Nolishingdan Hind-u Afg`on qildi afg`on ,o`zbegim.Tarixing bitmakka,xalqim,mingta Firdavsiy kerak,Chunki bir bor chekkan ohing mingta doston, o`zbegim.Ortda qoldi ko`hna tarix,ortda qoldi dard,sitam,Ketdi vahming,bitdi zahming,topdi darmon,o`zbegim.
Bo`ldi osmoning charog`on to`le xurshidi bilan, Bo`ldi osmoning charog`on to`le xurshidi bilan,Bo`ldi asriy tiyra shoming shu`la afshon,o`zbegim.Men vatanni bog` deb aytsam,sensan unda bitta gul,Menvatanni ko`z deb aytsam,bitta mujgon o`zbegim.Faxr etarman,ona xalqim, ko`kragimni tog` qilib,Ko`kragida tog` ko`targan tanti dehqon, o`zbegim.
O`zbegim deb keng jahonga ne uchun madh etmayin! O`zbegim deb keng jahonga ne uchun madh etmayin!O`zligim bilmoqqa davrim berdi imkon, o`zbegim!Men buyuk yurt o`glidurman,men bashar farzandiman,Lekin avval senga bo`lsam sodiq o`g`lon,o`zbegim.Menga Pushkin bir jahon-u menga Bayron bir jahon,Lek Navoiydek bobom bor,ko`ksim osmon,o`zbegim.
Qayga bormay boshda do`ppim,shuhratim,qadrim buyuk, Qayga bormay boshda do`ppim,shuhratim,qadrim buyuk,Olam uzra nomi ketgan O`zbekiston,o`zbegim.Erkin o`g`lingman,qabul et,O`zbegim,jon o`zbegim!
QASIDA-mashhur tarixiy shaxslar va voqealarni madh etuvchi tantanavor uslubdagi she`r.Qasida xuddi g`azaldek qofiyalanadi. QASIDA-mashhur tarixiy shaxslar va voqealarni madh etuvchi tantanavor uslubdagi she`r.Qasida xuddi g`azaldek qofiyalanadi.Adabiyotimizda bir qancha qasida janrida yozilgan asarlar mavjud.Jumladan,A.Navoiyning Husayn Boyqaro sharafiga yozilgan ,,Hiloliya’’qasidasi,M.Shayxzodaning ,,Toshkentnoma’’,E.Vohidovning ,,O`zbegim’’,A.Oripovning ,,O`zbekiston’’ kabi qasidalari bor.
Badiiy asarda mashhur tarixiy shaxslar,badiiy asar qahramonlari kabilarga murojaat qilish TALMEH san`ati deyiladi. Badiiy asarda mashhur tarixiy shaxslar,badiiy asar qahramonlari kabilarga murojaat qilish TALMEH san`ati deyiladi. Talmeh-ortga nazar tashlash ma`nosini bidiradi.
Qasidani ifodali yod olish. Qasidani ifodali yod olish.Qasida yuzasidan qisqacha matn tuzish.
Dostları ilə paylaş: |
