O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus

Baliqlarning kelib chiqishi

Baliqlar hali paydo bo‘lmagan qadim zamonlarda hayot fa- qat suvda mavjud bo‘lgan, xolos. O‘sha davrda dengizlar ostida turli xil trilobitlar, molluskalar, bulutlar va chuvalchanglar kabi suv jonivorlari yashagan, quruqlikda esa hayotdan hech qanday asar yo‘q edi.

Baliqlar — umurtqalilar kenja tipining jag‘li bosh skeletli- lariga mansub katta sinfi. Zamonaviy va qirilib ketgan baliqlar- ning barcha turi 25000 tacha. O‘rta Osiyoda 110 tacha turi uch- raydi. Baliq dastlab, silur davrida chuchuk suvlarda paydo bo‘lib, keyinchalik dengizlarga tarqalgan. Baliqni ikkita mustaqil sinfga:

1) akulasimonlar (plastinka jabralilar); 2) shu’la qanotlilar sinfiga ajratish mumkin.

Bundan 600 millioncha yil muqaddam, kembriy davrida umurtqasiz hayvonlar guruhiga mansub bir jonivor yashagan. U xordalilar tipining naslini boshlab bergan bo‘lsa ham, lekin unda xordalilar, jumladan, baliqlarga xos belgilar hali yuzaga kelmagan. Bu jonivorning qoldiqlari yer qatlami yarim million kilometrcha keladigan Volga, Dnepr, Ob, Yenisey, Amur, Lena, Ural, Amudaryo, Sirdaryo kabi daryolar, bulardan tashqari, behisob jilg‘a, soy, kanal, buloq va boshqa havzalardan iborat.

Mana shu sanab o‘tilgan sho‘r va chuchuk suvli havzalarda baliqlarning 1000 tacha turi yashaydi. Bularning orasida 150 tadan ko‘proq turining iqtisodiy ahamiyati bor bo‘lib, ular ovlanadigan baliqlar hisoblanadi. Seldsimonlar boshqa mamlakatlardagi kabi MDHda ham ko‘p tutiladi va mamlakatimizda ovlanadigan jami baliqlarning 20% ni tashkil etadi.

Karpsimonlar oilasiga mansub bo‘lgan zog‘orabaliq, qizil- ko‘z, oqcha kabi baliqlar bu jihatdan seldlardan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Bulardan tashqari, ovlanadigan baliqlar orasida treskasimonlar, sulaymonbaliqlar (losossimonlar), bakralar (osyotrlar), sla va xamsalarning miqdori ham ancha salmoqlidir.

2.