O’zbekiston respublikasi aloqa, axborotlashtirish va

baholar yuqori bo‘lganda 
taklifning hajmi (kattaligi) narxlar past bo‘lgandagiga qaraganda kattaroq 
bo‘ladi. 
 
 
 
 
 
Taklifning qiyshiq chizig‘i. 
Taklifning qiyshiq chizig‘i – sotuvchilar turli narsalar va ma’lum vaqt ichida 
sotishga taklif qiladigan tovarlar va xizmatlarning miqdorini ko‘rsatuvchi qiyshiq 
chiziqdir. 
Taklifning qiyshiq chizig‘ini shakli firmalarning maksimal darajada foyda 
olishga intilishlari bilan aniqlanadi. Bunday talqin (izoh) taklifning qiyshiq chizig‘i 
nima uchun chetdan o‘nga qarab tepaga yo‘naltirilganligi, ya’ni nima uchun 
firmalar ko‘proq mahsulotlarni yuqoriroq narxlarda taklif qilishga tayyor 
ekanliklarini tushunishga yordam beradi. 
Agar ushbu tovarga talab oshsa, u ancha kam topiladigan bo‘ladi va uning narxi 
ham ko‘tariladi. Taklifning hajmi (kattaligi) oshadi, chunki o‘sib borayotgan foyda 
ishlab chiqarishning o‘sishini rag‘batlantiradi. Ancha baland bo‘lgan narxlar va 
foyda bu tarmoqqa boshqa firmalarni ham jalb etadi. 
Talab pasayganda tovarning narxi tushadi, bu esa bozorda mavjud bo‘lgan 
narxda bunday tovarlar keragidan ortiqcha miqdorda borligini bildiradi. Narxlar 
pasayganda ishlab chiqarish kamroq foyda keltiradigan bo‘lib qoladi, shuning 
uchun firma bu tovarni chiqarishni qisqartiradi va bu mahsulotni taklif qilish 
kamayadi. Narxning tushishi shunga olib kelishi mumkinki, kamroq samara bilan 
ishlayotgan firmalar bu tarmoqdan ketishga majbur bo‘lishadi. 
Bozor narxi (muvozanat bahosi). 
Agar biz talab va taklifning qiyshiq chiziqlarini bitta diagrammaga yig‘sak, ular 
bozor narxi yoki muvozanat bahosini ifodalovchi bitta nuqtadagina kesishishini 
ko‘ramiz. Demak, shu narxdagina talabning kapitali taklifning kattaligiga teng 
bo‘ladi. 
Muvozanat yoki bozor narxi asta-sekin o‘rnatiladi. Agar oldi-sotdi bozor bahosi 
emas, boshqa narxlarda tovarning ortiqchaligi yoki yetishmasligi ro‘y beradi, bu 
esa narxlarning o‘zgarishiga olib keladi va bu narxlar muvozanat darajasida 
to‘xtamagunicha davom etaveradi. 
6 
-
5 
- 
4 
- 
3 
- 
2 
- 
1 
- 0 
10 20 30 40 
S 
(a) narx 
funtlar 
(b) taklif shkalasi 
a) taklifning qiyshiq chizig‘i 
b)narx 
(funtlar) 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
haftadagi 
takliflar hajmi 
36 
32 
27 
20 
13 
5 
S 

---