Jahondagi ko‘p mamlakatlarning taraqqiyot darajasi mеzonlaridan biri- bu ta’limning nеchog‘lik rivojlanganligi, yangi innovatsion tеxnologiyalarni ta’lim olish jarayonida qo‘llanilishi bilan o‘lchanishi bеjiz emas. Qaysiki mamlakatda ta’lim davlat tomonidan har tomonlama qo‘llab - quvvatlansa, o‘sha mamlakatning rivojlangan mamlakatga aylanishi uchun mustahkam poydеvor shakllanadi. Shuningdеk, rivojlangan mamlakatlarda fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat barpo etishning muhim shartlaridan biri ham ularning zamonaviy ta’lim tizimini nеchog‘lik rivojlantira olganligiga bog‘liq ekanligi bеjiz emas. Zеro, ta’lim nafaqat zamonaviy yangi innovatsion tеxnologiyalarning, balki fuqarolik jamiyati qurishning ham eng asosiy rеsurs - manbalaridan biri hisoblanadi. Muhimi, ta’lim alohida olingan insonning rivojlanishiga, uning har tomonlama barkamol bo‘lishiga qaratilgan bo‘lib, uning o‘zini-o‘zi anglashida asosiy o‘rin tutadi.
Kniga vkladkasi 5 blokdan iborat.
Stranitsa blokida kitob sahifalarini yaratish hamda yaratilgan sahifalar nusxasini ko‘paytirish (dublirovat) yoki mavjudlarini o‘chirish. Shrift bloki turli shriftlardan foydalanish imkoniyatini beradi hamda matnni tahrirlash uskunalaridan tarkib topgan. Risovaniye bloki yordamida mos buyruqlar yordamida kitobning birinchi sahif
asiga tasvir va personaj qo‘yish mumkin.
Dizayn menyusi yordamida kitobning dizayni va shaklini o‘zgartirish mumkin. Kitob sahifasi uchun rang tanlash imkoniyati ham mavjud.
Vid menyusida kitob tahrirlash jarayonida kitobning holatini sozlash mumkin Glavnaya menyusidagi Publikatsiya buyrug‘ini ishga tushiramiz va interaktiv kitob nomi, ushbu kitobni saqlash kerak bo‘lgan manzilni ko‘rsatamiz. Sjatiye vkladkasida faylni siqish metodini tanlaymiz. Kitobni nashr etgandan so‘ng, kitobni brauzer oynasi yoki Adobe Flash Player yordamida ko‘rish mumkin.
iSpring Kinetics dasturi.
Kitob yaratish oynasi hosil bo'ladi. Oynaning yuqori qismida uskunalar paneli joylashgan. Pastki qism esa ikkiga bo'lingan bo'lib, chap va o'ng oynalardan tashkil topgan. Chap oynada kitob sahifalari ko'rinib turadi va sahifani tanlab o'ng oynada ma'lumot kiritamiz. Yangi sahifa qo'shish uchun uskunalar panelidagi "Создать разворот" tugmasini bosamiz, o'chirish uchun belgilab chap oynadagi "Удалить выбранное" tugmasini bosamiz. Sahifa yani varoqlarning orqa fonini o'zgartirish uchun uskunalar panelidagi "Фоны страниц" tugmasini bosib kerakli dizaynni tanlaymiz. Har bir sahifaga ma'lumot kiritamiz. "Изображение" tugmasi orqali rasm, "Надпись" tugmasi orqali matn joylashtirishimiz mumkin. Ma'lumotlarni kiritish kerakli ma'lumotlarni kiritib bo'lgandan so'ng "Публикация" tugmasini bosamiz. Ekranda publikatsiya oynasi hosil bo'ladi. Bu oynada kitobimiz sarlavhasi nomini, fayl nomi va saqlanadigan joyni ko'rsatamiz, oyna o'lchamlarini kiritamiz. "Сжатие" qismida esa kitobimiz qilish darajasini o'zgartiramiz.
Publikatsiya qilish oynasi.
Barcha ishlarni tugatgandan so'ng "Опубликовать" tugmasini bosamiz. Kitobimiz tayyor ko'rsatilgan papka ichidan olib foydalanishimiz mumkin.
Maqolani qisqa va tushunarliroq bo'lishiga harakat qildim. Savollaringiz bo'lsa komentariyada qoldirishingiz mumkin. Kompyuterda 3D kitob yaratishni o'rganib chiqdik. Kompyuterda elektron kitoblar pdf yoki djvu fayl ko'rinishida bo'ladi. Ularni iSpring dasturi yordamida yuqoridagi ko'rinishga keltirsangiz yanada qiziqarliroq bo'ladi. Web saytingiz bo'lsa html fayl ko'rinishida saqlab, saytingizda chiqadigan qilib joylashtirsangiz bo'ladi. Darslik yoki qiziqarli ma'lumotlar asosida bunday kitoblar yaratib, internet orqali tarqatishingiz yoki darslarda foydalanish mumkin
Shuning uchun ham har bir davlatning rivojlanishiga kuchli ta’sir ko‘rsata oladigan omillardan biri ta’lim
tizimini takomillashtirish, zamonaviy yangi innovatsion tеxnologiyalardan foydalanish, uni islohotlarning ustuvor yo‘nalishlaridan biri dеb qarash taomilga kirgani bеjiz emas.
Masalaning qo`yilishi. Hozirgi kunda davlatimizda ta’limga e’tibor kuchaytirilmoqda. Bu haqda O`zbekiston Respublikasining Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning: “Yoshlarimizni mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va ma’naviy salohiyatga ega bo’lib, dunyo miqyosida o’z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo’sh kelmaydigan insonlar bo’lib kamol topishi, baxtli bo’lishi uchun davlatimiz va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbar etamiz” degan so’zlari buning yaqqol isbotidir.
Prezidentimiz tomonidan yoshlarga bo’lgan e’tiborni yanada kuchaytirish,ularni madaniyat,san’at,jismoniy tarbiya va sportga keng jalb etish,yoshlarda axborot texnologiyalaridan foydalanish ko’nikmalarini shakllantirish,yoshlar o’rtasida kitobxonlikni targ’ib qilish,xotin-qizlar bandligini ta’minlash borasida ilgari surilgan “beshta tashabbus” ham ta’limga bo’lgan e’tibordan darak beradi.
Mavzuning dolzarbligi. Ta’limni kompyuterlashtirish bilan bog’liq muammolarni tadqiq qilishda ko’plab yutuqlarga erishilganligini qayd qilgan holda bu sohada yechimini kutayotgan masalalari ko’p ekanligini ham ta’kidlash joiz.
Chunonchi, ta’limni kompyuterlashtirishga bir necha yil oldin kirishilgan va qator ishlar qilingan bo’lsa-da, ko’pchilik uchun bu ta’limni tashkil qilishning yangi, noan’anaviy shakli sifatida taassurot qoldirib kelmoqda. Albatta, kompyuter ta’lim sifati va samaradorligini sezilarli darajada oshirish imkoniyatiga ega, buning uchun sifatli pedagogik dasturlar va mukammal uslubiyotdan foydalanish lozim.
Ta’lim jarayonida foydalanishga mo’ljallangan ko’plab elektron o’quv materiallari yaratilganki, unga elektron darslik, elektron o’quv qo’llanma, elektron test,o’rgatuvchi dastur vositalari kabilarni misol qilib ko’rsatish mumkin.
Mavzuning maqsad va vazifalari
: Malaka ishining maqsadi shundan iboratki, ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda o’quv
vositalaridan, o’quvchilar bilimini sinash va mustahkamlash uchun elektron testlardan foydalanish,elektron testlar tuzish,zamonaviy pedagogik texnologiyalar va interfaol usullarni o‘rganish,didaktik materiallardan foydalanib ta’lim jarayoniga tadbiq etishning o‘ziga xos xususiyatlarini tadbiq qilish va qo‘llash.
XXI asr fan tеxnika ta`lim, mеditsina, ishlab chiqarish va boshqa sohalarda katta o`zgarishlar olib kirdi. Hayotimizni barcha sohalariga axborot tеxnologiyalarini joriy qilinishi, fan tеxnika sohasidagi yangiliklarni sеkund sayin yaratilishi, dunyoda axborotlarni chеgara bilmay qolganligi insoniyat ongini yana bir daraja ko`tarilib rivojlanishiga sabab bo`lmoqda. E`tibor bеrsak, axborot asri dеb atalmish ushbu asrda tug`ilayotgan farzandlarimiz aql-idrok jihatdan ustunroq ekanligini ko`rishimiz mumkin.
Elektron axborot ta’lim resurslari ichida kiruvchi ma’lumotnomalar va lug‘atlarni yaratish uchun iSpring Kinetics dasturini keltirish mumkin.
iSpring Kineticsning quyidagi asosiy imkoniyatlari mavjud:
birоr-bir fan bo‘yicha elektron ko‘rinishdagi qulay bo‘lgan glossariy,
ma’lumotnoma yoki lug‘at yaratish;
vaqt shkalasini yaratish;
3 o‘lchovli kitob yaratish;
FAQ yaratish mumkin.
Elektron axborot ta’lim resurslari ichida kiruvchi elektron nazorat turlarini yaratish uchun iSpring QuizMaker dasturini keltirish mumkin.
iSpring QuizMaker quyidagi asosiy imkoniyatlari mavjud:
tаrmoqlangan testlar yaratish imkoniyati (adaptatsiyalashtirilgan testlarni
yaratish) imkoniyati;
ikki, uch, to‘rt yoki besh javobli yopiq test topshiriqlari, ulardan biri to‘g‘ri,
ikkitasi haqiqatga yaqinroq turidagi topshriqlari;
bir necha to‘g‘ri javobli yopiq test topshiriqlari;
ochiq test topshiriqlari;
o‘xshashlikni aniqlashga yo‘naltirilgan topshiriqlar;
to‘g‘ri ketma-ketlikni aniqlashga mo‘ljallangan topshiriqlarni yaratish imkoniyati
Elektron axborot texnologiyalari resurslarini yaratishda keng ishlatilib kelinayotgan dasturiy ta’minotlardan biri Ispring dasturi hisoblanadi [http://www.ispringsolutions.com]. Odatda, taqdimotni o‘tkazishga tayyorlanish jarayonida aksariyat hollarda Microsoft PowerPoint dasturiy ta’minotidan foydalaniladi. Ammo bunday taqdimotlar faqat mazkur mahsulot formatidagina bo‘lishi mumkin (ppt, pptx). Hozirgi vaqtda internet texnologiyalarining rivojlanishi va o‘z navbatida, masofali ta’lim turining paydo bo‘lishi natijasida taqdimot fayllarini internet brauzerining o‘zida onlayn ravishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish uchun flash (swf) formatida yoki HTML 5 texnologiyasi asosida yaratilgan fayl bo‘lishi kerak. Hozirga kelib, PowerPoint dasturida tayyorlangan taqdimotdan flash-rolik shakllantirish imkoniyatini beruvchi dasturlar yaratilgan. Mahsulot iSpring deb nomlanadi va iSpring Free, iSpring PRO va iSpring
Presenter kabi variantlarga ega [http://www.ispringsolutions.com]. Mustaqil ekspertlarning fikriga ko‘ra, bugungi kunda mazkur mahsulot tezligi, bir formatdan boshqa formatga konvertatsiyalash sifati va optsiyalar soniga ko‘ra eng yaxshilaridan biri hisoblanadi. iSpring nafaqat flash-taqdimotlarni yaratishga, balki ta’lim jarayonida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan
roliklar tayyorlashda, xususan, ularga turli shakldagi so‘rovlar, elektron testlarni ham kiritgan holda o‘zaro interaktiv bog‘lanish imkoniyatini ham beradi.
iSpring quyidagi imkoniyatlari mavjud:
• tаqdimot fayllarini bir necha (exe, swf, html) formatlarda konvertatsiyalash imkoniyati;
• taqdimot kontentiga tashqi resurslarni (audio, video yoki flash fayllarni) kiritish imkoniyati;
• taqdimot kontentini muhofaza qilish: parol yordamida ko‘ra olish, taqdimotga «himoya belgi»si qo‘yish, taqdimotni faqat ruxsat etilgan domenlardagina «aylantirilishi»;
• video qo‘shish va uni animatsiyalar bilan sinxronlashtirish;
• elektron test(nazorat)larini yaratish va natijalarini elektron pochtaga yoki masofaviy o‘qitish tizimiga (LMS) uzatib berish imkoniyatini beradigan interaktiv matnlar yaratish uchun vosita o‘rnatilgan (Quiz tugmachasi);
• masofaviy o‘qitish tizimida foydalanish uchun SCORM/AICC — mos keluvchi kurslarini yaratish;
• taqdimot dastur darajasida aylantirish uchun ActionScript API;
• videotasvirni yozish va uni taqdimot bilan sinxronlashtirish;
• YouTube’ga joylashtirilgan roliklarni taqdimot tarkibiga kiritish imkoniyati.
