O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi urganch davlat universiteti

Tarbiyada izchillik, tizimlilik - tarbiyaviy ta'sirlarining uyg‘un-ligi va uzluksizligi qoidasi tarbiyaga yaxlit tizimli yondashish tarbiyaning pedagogik harakatning pirovard natijasiga yo‘nal-tirilganlik darajasini belgilab beradi. Bunda pedagogik maqsad va vazifalar, uning mazmuni tarbiyaviy jarayonning barcha qatnash-chilari tomonidan tan olinishi shart.
Tarbiya ishida izchillik juda muhimdir. Tarbiyachi avvaliga bolalardan biror narsani talab qilib, so‘ngra o‘zining bu talabini unutib qo‘ysa yoki o‘zi bu talabga xilof ish tutsa, bu hol tarbiyaga juda yomon ta'sir qiladi. O‘qituvchi subutli; o‘z lavozimiga sobit bo‘lmog‘i kerak. Masalan: “Ertaga kundaliklaringizni tekshiraman”, “Oyoq kiyimlaringizni moylaganligini ko‘raman” deb va'da berdin-gizmi, ijrosini unutmang. Pedagog biror tarbiyaviy tadbir uyush-tirishni bolalarga va'da qilib sal orada va'dasini esidan chiqarib qo‘y-sa o‘quvchilar bunday o‘qituvchiga ishonmay qo‘yadilar. Har bir pedagogning ishi bilan so‘zi bir bo‘lishi lozim.Bolalarga birdaniga juda ko‘p talab va qoidalarni taqdim qilish mumkin emas. Bolalarga tarbiya va ta'lim berishda uzluksiz va tizimlilikka rioya qilish kerak.
O‘qituvchilar orasida ham talabalarning bir xilliligi hamisha ta'min-lanavermaydi. Tarbiya uzoq muddatli, murakkab jarayon bo‘lib, unda ota-onasi, o‘qituvchi jamoatchilik va boshqalar qatnashadilar.
Shu sababli ularning ishida izchillik va davomiylik bo‘lishiga rioya etish, o‘quvchilarning tarbiyalanganlik darajasini, tarbiya usullari va shakllarini o‘z vaqtida aniqlab olish juda muhimdir.
Nazorat uchun savol va topshiriqlari: 1. Tarbiya nima? Tarbiyaning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni nimalardan iborat. 2. «Avesto»da inson tarbiyasi haqida qanday fikr bildirilgan?. 3. Allomalarimizdan Bahovuddin Naqshband, Abu Nasr Forobiy, Yusuf Xos Xojib, Abu Rayhon Beruniylarning tarbiya haqidagi fikrlaridan misollar keltiring. 4. Birinchi Prezidentimiz Islom Abdug‘aniyevich Karimov komil insonni tarbiyalashda qanday fikrlar bildirgan?. 5. Tarbiya qoidalari deb nimaga aytiladi?

5. MAVZU: GLOBALLASHUV JARAYONLARI VA UNING ZAMONAVIY SHAROITLARDA TARBIYAGA TA’SIRI.

Reja:
1.Globallashuv jarayoni.
2.Globallashuv jarayonlarining ijobiy va salbiy oqibatlari
3.G’arb va Sharq davlatlarining rivojlanishi.
"Globalizatsiya" degan ifoda, dunyoni bitta global xizmat va iqtisodiy tizim bo'lib ko'rish, davlatlar va jamiyatlar o'rtasida yo'nalishni o'zgartirgan jarayonlardan iboratdir. Globalizatsiya ta'lim sohasiga ham ta'sir qiladi va bu jarayonlarning zamonaviy sharoitlarda tarbiyaga ta'siri katta. Quyidagi globalizatsiya jarayonlari va ularning tarbiyaga ta'sirini ko'rib chiqamiz:

1. 
   O'qitish materiallari va resurslarining global muvofiqlashishi: Internet va global elektron tizimlar, dunyo bo'ylab o'qitish materiallariga va resurslarga erkin kirishni ta'minlaydi. Bu, o'quvchilarning xalqaro ma'lumotlarga oson o'rgangan bo'lishiga imkon beradi.
   
2. 
   Xalqaro munosabatlar va ma'lumot almashish: O'quvchilar o'z mamlakatlaridan tashqarida yashaydigan insonlar bilan muloqot qilishlari va ulardan foydalanishlari, ularning tarbiyasiga o'z ta'sirini qo'yadi. Bu global aloqalarni rivojlantirish va o'quvchilarning o'zlarining ko'nikma va tarbiyalarini yaxshilashga olib keladi.
   
3. 
   Xalqaro tadbirlar va o'quvchilar almashishi: Xalqaro sport tadbirlari, forumlar, va o'quvchilar almashishi, o'quvchilarni global jamiyatning a'zo qilishiga olib keladi. Bu, o'quvchilarga dunyo bo'ylab tajriba va jamiyatning tashqi dunyosida ro'yxatga olishlari uchun zarur bo'lgan ko'nikma va ma'lumotlarni olib keladi.
   
4. 
   O'quvchilarning global muhitda ta'lim olishlari: Globalizatsiya o'quvchilarga yurtdagi universitetlarda o'qish, tarixiy shaharlar va mamlakatlar o'rnida ta'lim olishlari uchun ko'plab imkoniyatlar yaratadi. Bu, o'quvchilarning tarbiyasi va dunyoqarashlari ko'nikmalarini oshiradi.
   
5. 
   Xalqaro ta'lim tizimlarining o'sishi: Xalqaro ta'lim tizimlari (masalan, IB va A-level dasturlari) ko'plab mamlakatlarda o'qish uchun mavjud bo'lishi, o'quvchilarni global o'zgarishlarga tayyorlashni osonlashtiradi.
   
6. 
   Boshqa tillar va madaniyatlarga oid ko'nikmalar: Globalizatsiya o'quvchilarni boshqa tillar va madaniyatlarga oid ko'nikmalar va bilimlarga yo'l qo'yadi. Bu, o'quvchilarning toloranlarini kengaytiradi va ularni boshqa madaniyatlarning hamkorlari bo'lishiga imkon beradi.
   
7. 
   O'quvchilarning dunyo bo'ylab global muhitda qatnashishi: Globalizatsiya, o'quvchilarni dunyo bo'ylab global muhitda qatnashishga chaqiradi va ularga eng yaxshi tajriba va o'quv-ma'lumotlarni olish imkoniyatini beradi.
   

Globalizatsiya, ta'lim tizimlarini o'z ichiga olgan, o'quvchilarning o'zlarining tarbiyasini shakllantirgan va ularga dunyo bo'ylab yangi imkoniyatlar va ko'nikmalar taqdim etgan o'zgarishlardan biridir. Bu o'zgarishlar o'quvchilarning dunyo bilan o'zaro bog'liqligini oshiradi va ularni global muhitda muvaffaqiyat qilishga tayyorlaydi.

Globallashuv – bu, avvalo, hayot sur’atlarining beqiyos darajada tezlashuvi demakdir. Har bir ijtimoiy hodisaning ijobiy va salbiy tomoni boʻlgani singari, globallashuv jarayoni ham bundan mustasno emas. Hozirgi davrda uning g‘oyat oʻtkir va keng qamrovli ta’sirini deyarli barcha sohalarda koʻrish, his etish mumkin. Bugungi kunda zamonaviy kommunikatsiya va axborot texnologiyalari, ilm-fan yutuqlarining tezlik bilan tarqalishi, sivilizatsiyalararo muloqotning yangicha sifat kasb etishiga, tabiiyki, globallashuv tufayli erishilmoqda. Ushbu mavzuda globallashuv jarayonining ijobiy ta’siri bilan bir qatorda uning yoshlar tarbiyasiga salbiy oqibatlari haqida fikr yuritiladi.