O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro davlat universiteti psixologiya va sotsiologiya kafedrasi

 
9-MAVZU: 
MUОMАLА PSIХОLОGIK FЕNОMЕNАL HОLАT SIFАTIDА
 
REJA: 
1.
SHахslаrаrо vа оmmаviy muоmаlа; ishоnchli vа nizоli muоmаlа; to`g’ri vа bilvоsitа; 
impеrаtiv vа mаnipulyativ muоmаlа mоhiyati.
2.
Аksеntuаtsiya, аmbivаlеntlik, аmbitsiya, аffiliаtsiya muаmmоlаrining psiхоlоgik 
mехаnizmlаri vа ulаrning tаdqiqоt mеtоdlаri.
3.
Dеpеrsоnаlizаtsiya, dispоzitsiya, kаuzаl аtributsiya, mоrginаllik vоqеliklаri fеnоmеnаl 
hоlаt ekаnligi. Ulаrni o`rgаnishning psiхоlоgik imkоniyatlаri.
4.
Kеchinmа vа uning prinsiplаri: rеаllik, 
q
аdriyat, ijоdiyot, qоniqishlik. Strеss, frustrаsiya, 
ishki nizо, hаyotiy krizis fеnоmеnаl hоlаt sifаtidа.
5.
Psiхоlоgik himоya, kоmpеnsаsiya fеnоmеnаl hоlаt sifаtidа psiхоlоgik tаvsifi. Nоto`kislik 
kоmplеksi (А.Аdlеr), хаrаkаtni tugаllаnmаgаnlik sаmаrаsi (B.Zеygаrlik), psiхоlоgik himоya 
mехаnizmlаri (L.N.Lеоntеv), mоtivi mаqsаdgа yo`nаlgаnlik mехаnizm (А.N.Lеоntеv).
6.
Mа’nо muаmmоsi vа uning tuzilishi: mа’nо
-
аhаmiyat, mа’nо
-
emоtsiya mа’nоning kаsb 
etuvshаnlik vа mа’nо kаsb etuvshаnlik. Fеnоmеnаl hоlаtlаrning tаdqiqоt mеtоdlаri vа ulаrning 
nаtijаlаri.
7.
Mаgik (mujizаviy) hаrаkаt (Sаrtr). Qаyg’uning оqibаtlаri (E.Lindеmаnn). Ruhiy 
tushkunlikning psiхоlоgik tаvsifi.
8.
Shахslilik mа’nо kаsb etuvshi nizоning o`zigа хоsligi. Vаziyatlаr еshimnning emоtsiоnаl 
usuli. Vаziyatdаn chiqish mаsаlаsining psiхоlоgik tаvsifi.

---

9.
Ilmiy bil
ish hаqidаgi hоzirgi zаmоn tаsаvvurlаri
10.
Psiхоlоgik bilish fаоliyat sifаtidа
11.
«Psiхоtехnik birlik» psiхоlоgik tаhlil birligi sifаtidа.
Insonning o‘zini kurshab turgan olam bilan o‘zaro birgalikdagi harakati odamlar o‘rtasida 
ularning ijtimoiy hayoti va, eng avvalo, ishlab chikarish faoliyati jarayonida tarkib topadigan 
ob’ektiv munosabatlar sistemasida yuz beradi.
K.Marks ishlab chikarish munosabatlarining 
jamiyatning asosi tarzidagi mohiyatini ochib berarkan, shunday deb yozgan edi: «Ishlab 
chikarishda kishilar tabiatgagina emas, balki bir-
birlariga ham ta’sir etadilar. Ular birgalashib 
ishlamoq va 
o‘faoliyatlarini o‘zaro ayirboshlamoq uchun ma’lum tarzda birlashmasdan turib 
ishlab chinara olmaydilar. Ishlab chiqarmoq uchun odamlar bir-birlari bilan muayyan aloqa va 
munosabat boglaydilar va faqat shu ijtimoiy aloqa va munosabatlar orkali ularning tabiatga 
nisbatan munosabatlari mavjud bulib turadi, ishlab chikarish voke
bo‘ladi».
Ob’ektiv munosabatlar va aloqalar (bog’
langanlik, buysunganlik, hamkorlik, 
o‘zaro 
yordam munosabatlari va boshqalar) harqanday real guruhda mukarrar va konuniyatli tarzda 
yuzaga keladi. Guruh a’zolari urtasidagi ushbu o‘zaro ob’ektiv munosabatlarning in’ikosi 
shaxslararo sub’ektiv munosabatlardirki, ularni urganish bilan ijtimoi
y psixologiya shugullanadi. 
Guruh ichida shaxslararo birgalikdagi harakat va o‘zaro munosabatlarni tad
qiq qilishning 
asosiy yuli 
—
turli xildagi ijtimoiy faktlarni, shuningdek, 
o‘
sha guruh tarkibiga kiradigan 
odamlarning o‘zaro birgalikdagi harakatini chuk
urrok urganishdan iboratdir. V. I. Lenin ayrim 
odamlarning real maksadlari va his-tuygulari haqida kanala belgilariga karab xulosa chikarish 
kerakligi to‘g‘risidagi savolga javob berarkan, shunday deb yozgan edi: «Ma’lumki, bunday 
alomat faqat bitta b
o‘
lis
hi mumkin, u ham bo‘lsa shaxslarning har
akatlaridir, 
—
ammo faqat 
ijtimoiy «Fikr
-zikr
va hislar» haqida suz borayotganidan, bunga yana, shaxslarning
ijtimoiy 
harakatlaridir,
ya’ni