O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Moslashuvchanlik
. Sistema amallari foydalanuvchiga karab sozlanishi 
mumkin. Resurslar majmuasi OT effektivligi va samaradorligini oshirish maksadida 
ko’paytirishi yoki kamaytirilishi mumkin.
7.
Kengaytiruvchanlik
. OT ga Yangi fizik va dasturiy resurslar kushilishi 
mumkinligi.
8.
Aniklik
. Foydalanuvchi sistema xakida kancha bilgisi kelsa shuncha bilish 
imkoniyatiga ega bo’lishi kerak. OT foydalanuvchini resurslar taksimotidan ozod kilib 
komp’yuterni uch xil rejimda ishlashini ta’minlash mumkin: bir dasturli, ko’p dasturli, 
ko’p masalali.
9.
Bir dasturli rejim
- komp’yuterning barcha resurslari fakat bir dasturga xizmat 
kiladi.
10.
Ko’p dastur (mul’tidastur) li rejim
- OT bir vaqtning o’zida bir-biriga bog’liq 
bo’lmagan bir necha dasturlarga xizmat qiladi. Bunda resurslar dasturlar o’rtasida 
o’zaro taqsimlanadi. Mul’tidastur rejimi markaziy protsessor ish vaqti bilan 
«periferiya» qurilmalari ishini ta’minlashdan iborat. Bu usulning bir dasturli rejimdan 
afzalligi resurslardan effektiv foydalanish va berilgan masala echilishini tezlatishdir.
11.
Ko’p masalali rejim
- bu bir vaktning o’zida bir necha masalaning parallel 
ishlashini ta’minlash ko’zda tutilgan. Bunda bir masalaning natijasi ikkinchi masala 
uchun berilganlar majmuasini tashkil qilishi ham mumkin. OT echilayotgan 
masalalarning bir-biri bilan bog’liqligini rejalashtiradi va nazorat qilib boradi. Ko’p 
dasturli rejimdan farqli bu erda barcha msalalar bo’yicha parallel ishlash ko’zda 
tutilgan. Ko’p masalali rejim faqat mul’tisistemada tashkil qilinadi.
OT foydalanuvchi so’rovini analiz qiladi va uni bajarilishini ta’minlaydi.
So’rov OT tilida qabul qilingan buyruqlar ketma-ketligi ko’rinishida bo’ladi. OT 
so’rovlarni turli rejimlarada bajarishi mumkin, shu sababli u quyidagi turlarga 
bo’linishi mumkin:
-
paket rejimi sistemasi
-
vaqtni taqsimlash sistemasi
-
real vaqt sistemasi - dialog sistemasi.
Paket rejimi
- bu masalalar majmuasiga ishlov beruvchi sistema, ya’ni bir yoki bir 
necha foydalanuvchi tomonidan tayyorlangan topshiriklarni bajaruvchi sistema.

---

12