O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi jalilova s. X., G`Ayibova n. A

Sotsiometrik matritsa
№ 
Kim tanlaydi 
Kimni tanlaydi 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
1 Axmedov
X 
 
 
2 
 
1 
3 
2 Botirov
2 
X 
 
3 
 
1 
 
3 Valiev
2 
 
X 
 
 
1 
3 
4 Sobirov
2 
 
3 
X 
 
1 
 
5 Doniyorov
 
2 
 
1 
X 
2 
 
6 Sultonov
 
1 
2 
 
 
X 
3 
 
Jami:
3 
2 
2 
3 
0 
5 
3 

---

212 
Har xil statuslarni quyidagicha aniqlaymiz. 
O‘rtachadan ikki barobar ko‘p tanlov olsa - «yulduz»lar hisoblanadi. 
St >m + 2 k = 6ta
o‘rtachadan bir-bir yarim barobar ko‘p tanlov olsa - «yoqimtoylar». 
St > m + 1 (1,5) k= 5-4ta 
O‘rtacha tanlov olgan = o‘rtacha (+3) 
O‘rtachadan 1 yoki 1,5 barobar kam tanlov olganlar «qabul qilinmaganlar» 
St > m – 1 (1,5) = 1-2ta 
Umuman tanlov olmaganlar «yakkalanib qolganlar» deyiladi. 
St > m - 2 k= 0 ta tanlov
Sotsiometrik tanlov jarayonida qog‘ozning orqa tomoniga «Axmadjon sen 
nima uchun Karimni tanlading» deb so‘raladi va javobi yozib qo‘yiladi. Bu 
«tanlov motivlarini» aniqlash jarayonidir. 
Sotsiogramma 
Guruhning ichidagi kichik guruhchalarni aniqlash, kichik guruhchalarda 
o‘zaro munosabatlar (statuslar), lider va «yakkalanib qolganlar»ning shaxslararo 
munosabatlarini yaqqolroq va aniq ko‘rish uchun sotsiogrammadan 
foydalaniladi.
Guruhda har bir o‘quvchining o‘rni, mavqei (statusini), boshqa tengdoshlar 
bilan munosabatlarini yanada yaqqolroq tasavvur etish uchun guruh a’zolarining
tanlovlari ifoda etilgan sotsiogramma «karta monogramma» tuziladi. 
Sotsiogramma - nishon 

---

213 
«Karta monogramma» guruh jurnali asosida tuzilib, har bir o‘quvchining 
tengdoshlari bilan munosabatini ifoda etadi. Sotsiometriya metodikasining 
natijalari aniq, ishonchli bo‘lishi uchun metodikani o‘quv yilining o‘rtalarida 
(o‘quvchilar bir-birlarini yaxshi o‘rganganlaridan so‘ng) o‘tkaziladi. Metodikani 
bir yilda bir necha marta o‘tkaziladi va chiqqan natijalar umumlashtiriladi.