O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
| To‘rt qatorli terish
ustunlar va uzunligi 1 m gacha bo‘lgan derazalar hamda eshiklar orasidagi devorlarni terishda qo‘llaniladi. Ko‘ndalang vertikal choklarning terilgan uchta qo‘shni qatorlarda mos qelib qolishiga ruhsat etiladi. Ustunlar va pardevorlarni faqat butun asl g‘ishtdan terish lozim. G‘isht terishni ko‘ndalang tomoni bilan terilgan qator bilan boshlab, xuddi shunday qator bilan tugatiladi. Ular to‘sinlar, progonlar, fermalar, tomyopma va orayopma plitalari tayanadigan joylarda, terishning chiqib turuvchi joylarida − karnizlarda, belbog‘chalarda, bog‘lashning qabul qilingan tizimining ketma-ketligiga bog‘liq bo‘lmagan holda joylashtiriladi. Ko‘ndalang tomoni bilan terilgan versta qatorlar bilan o‘rta oraliqli qatorlar ham bog‘lanadi, shu sababli ular doimo butun g‘ishtdan terilishi kerak. Sirti bezakli (qoplamali,koshinli) devorlarni terish fasadlarga yaxshi tashqi ko‘rinish berish va tashqi devor sirtlarining atmosfera ta’sirlarga qarshilik 92 ko‘rsatishini oshirish uchun qo‘llaniladi. Yuzali g‘ishtdan, keramik plitalar va tabiiy toshlardan foydalanilib butun terib chiqishni bir qatorli yoki ko‘p qatorli terish usuli bo‘yicha albatta bog‘langan holda teriladi (4.11-rasm). Devorlarni g‘isht va to‘g‘ri (muntazam) shakldagi toshlar bilan qoplab terish noyob binolarning fasadlarini va ommaviy qurilish ob’ektlarini, vestibyullarni ichki devorlari, zina kataklari, er osti o‘tish yo‘llarini, sermehnat suvoqchilik ishlarini almashtirish uchun qo‘llaniladi. Devor sirtini qoplash uni terib chiqish bilan bir vaqtda yoki vaqtni biroz surgan holda maxsus yuzali g‘isht va turlicha ishlov berilgan hamda rangbarang keramik toshlar bilan qoplanadi. Ko‘pincha tosh va g‘ishtlarning quyidagi o‘lchamlaridan foydalaniladi: oddiy yuzali g‘isht − 250 x 120 x 65 yoki 88 mm; toshlar – 250 x 120 x 140 mm, choraktakam – 188 x 120 x 140 mm. Devorlarni sirtini g‘isht va keramik toshlar bilan qoplash g‘isht terish bilan bir vaqtda bajarilib uni bo‘ylama qatorlar bilan terib va asosiy terish bilan ko‘ndalang tomoni bilan terilgan qatorlarni ½ g‘isht uzunligidagi g‘ishtlarni monolitiga terish yo‘li bilan bog‘lab bajariladi. Bezakli qoplama terishni asosiy terish bilan zanglamaydigan po‘latdan yasalgan shtirlar yordamida bog‘lashga ruxsat etiladi. Bezakli qoplama qatlamini devor massivini terish bilan bog‘lashning turli xil variantlari qo‘llaniladi, lekin ular albatta ko‘rsatilishi va bir yoki ko‘p qatorli bog‘lash tizimi bo‘yicha bajariladigan asosiy terish bilan yagona bir butunni tashkil etishi kerak. 4.11-rasm. Devorlarni g‘isht va keramik toshlar bilan sirtini bezash (qoplash): a − ko‘p qatorli bog‘lashda; b − shuning o‘zi bir qatorli bog‘lashda; v − keramik toshli devorlarni sirti bezakli g‘isht bilan (qoplash); g)−o‘shaning o‘zi, keramik toshlar bilan bezash (qoplash); d − tashqi versta qator vertikal choklarini bog‘lamasdan terish; e − shuning o‘zi, terishning uchta qator doirasida vertikal choklarni bog‘lash bilan Bog‘lashning bir qatorli tizimida fasad tekisligini bezakli qoplash bo‘ylama va ko‘ndalang tomoni bo‘yicha terilgan qatorlarni almashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Yuzaga ishlatiladigan g‘isht oddiy g‘ishtdan ancha qimmat turadi, shu 93 sababli bu usulning tejamkorligi ancha kam, chunki qatorlarning yarmi ko‘ndalang tomonli g‘ishtlar bilan teriladi. Devorlarni bog‘lashning ko‘p qatorli tizimi bo‘yicha barpo etishda fasad tomonidagi beshta g‘ishtning bo‘ylama terilgan qatori bitta ko‘ndalang qator bilan yopiladi. Qimmatbaho yuza g‘ishtidan ancha oqilona foydalaniladi. Devorlarni keramik toshlar bilan bezakli qoplash massivga beshta bo‘ylama qatordan keyin ikkita ko‘ndalang qatorni terish bilan bajariladi, bezakli qoplama toshlardan foydalanishda esa ko‘ndalang qatorlar uchta bo‘ylama qatorlar terib almashinadi. Bezakli qoplama qatlamiga kattaroq me’moriy ifoda berish uchun choklarni bog‘lashni umumiy talablardan chetlashgan holda bajarishga yo‘l qo‘yiladi: vertikal ko‘ndalang choklarni binoning butun balandligi bo‘yicha yoki 3...5 terish qatori chegarasida bog‘lamaslik mumkin. Yüklə 3,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|