O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar

Nullifikatsiya
– bunda qadrsizlangan pul batamom bekor qilinib muomilaga 
yangi pullar chiqariladi. Bu usul infliasiya darajasi o‗ta yuqorilab ketgan hollarda 
qullaniladi. Bu usul SSSR da 1922 - 1924, 1947, 1997, 1961 yillardagi pul 
islohati, O‗zbekistonda 1994 yilda bo‗lib o‗tgan pul islohatida qullanilgan.
2. 
Revolvatsiya
– lotincha qadrini oshishi ma‘nosini anglatib bu milliy 
valyutaning chet el valyutasiga nisbatan qadrini oshishini bildiradi. Masalan 1$= 
1110 so‗mga teng bo‗ldi. Ushbu tadbirdan keyin 1005 so‗mga teng bo‗ladi. Bu 
usul 1922-1928 yillarda Angliyada, 1961, 1969, 1971 yillarda Germaniyada 
qullanilgan. 
3. 
Devolvatsiya
– lotincha qadrini tushishi ma‘nosini anglatadi. Bu usul davlat 
tomonidan milliy valyuta kursini boshqa valyutalarga nisbatan pasaytirilishi bo‗lib 
u bozor uchun kurash kuchaygan sharoitda eksportni rag‘batlantirish, to‗lov 
muvozanatini yaxshilash uchun qullaniladi. Buning asosiy sabablari bo‗lib 
inflyasiyani kuchayishi va mamlakat tulov balansning salbiy qoldiqga ega 
bo‗lishidir.
Bu usul AQSh da 1971 yilda 7,89 % ga, 1973 yilda 10 % ga dollar kursini
pasaytirish bilan qullanilgan. 
4. 
Denominatsiya
– pul miqdorini bir necha marotaba qisqartirish hisoblanadi 
va u pulni qadri yuqori darajada tushganda, muomiladagi pul hajmi oshganda 
qullaniladi. Bu usul Rossiya federasiyasida 1921-1922 yillardagi pul isloxatida 
1000:1, 1923 yilda 100:1, 1999 yilda 1000:1 holida, Buxoro shuro xalq 
respublikasida bu usul 1922 yilda 100:1, O‗zbekiston Respublikasida 1994 yilda 
1000:1 holida qullanilgan.
hda asosiy vazifani bajaradi.
Xulosa qilib aytganda, pul muоmalasi – bu pullarning mamlakatning ichki 
iqtisоdiy aylanishi, tashqi iqtisоdiy alоqalar tizimidagi, tоvarlar va хizmatlarning 
sоtilishiga, shuningdek, uy хo‗jaligidagi tоvarsiz to‗lоvlarga хizmat ko‗rsatadigan 
naqd pullik va naqd pulsiz shakllardagi harakatidir. Pul rnassasini o‗lchov 
ko‗rsatkichlari bo‗lib, pul agregatlari hisoblanadi. Har bir mamlakatdagi pul 
agregatlari soni hamda ulaming tarkibi mamlakatdagi kredit tizimiga va uning
moliya bozorini rivojJanishi bilan belgilanadi.