O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar

Mustaqillik koeffitsenti
quyidagi formula orqali hisoblanadi:
 
O`z mablag'larining manbalari
Mk = ----------------------------------------------
Balans passivi jami 
O`z mablag'larining manbalariga: ustav kapitali, rezerv kapital, 
taqsimlanmagan foyda, maqsadli tushumlar, kelgusi davr xarajatlari va to`lovlari 
uchun zaxiralar kabilar kiradi. 
YIII.2.Kredit foizi va unga ta’sir qiluvchi omillar 
Kredit munosabatlarining sub‘yektlariga yoki kreditlarning turlariga 
nisbatan 
aniq 
ko‗rsatkichlar 
shaklida 
belgilab 
qo‗yiladigan 
kreditdan 
foydalanishning qat‘iy chegarasi kreditlash chegarasi deyiladi. Masalan, kreditning 
hajmi va yalpi ijtimoiy maxsulot hajmi o‗rtasidagi nisbatdan foydalanib kredit 
chegarasini belgilash mumkin. Bu ko‗rsatkichning optimal darajasi korxonani 
kreditga layoqatligini hisobga olgan holda kreditlashdir. Bunga har xil 

---

93 
normativlarni qo‗llash, bir mijozga beriladigan kredit miqdorini cheklash kabi 
tadbirlarni kiritish mumkin. Kreditning quyidagi chegaralari mavjud: 
Kreditning ichki chegarasi - kreditning turli shakllarga ega ekanligidan 
kelib chiqadi (banklar, tijorat va boshqalar). Kreditning ichki chegarasi miqdor 
jihatdan kreditning har bir shakliga bo‗lgan talabga, korxona va xalq xo‗jaligining 
ehtiyojiga va kredit resurslarining mavjudligiga bog‘liq. Kreditning qayta 
taqsimlash chegarasi iqtisodiyotda mavjud kredit resurslarining hajmi bilan 
belgilanadi. 
Kreditning 
antisipasiyaviy 
chegarasi. 
Kredit 
yordamida 
pul 
jamg‘armalarini hosil qilish imkoniyatlarini so‗ngi chegarasi antisipasiya deb 
yuritiladi va bu imkoniyat uning barcha shakllarida namoyon bo‗ladi. 
Kreditning asosiy sharti
- bu qarz uchun haq to‗lash. Bu xaq qarz 
summasining yig‘indisiga nisbatan foiz hisobida olinganidan uni qarz foizi yoki