O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar

 
Дф – Рф 
М dalil = * 100 % 
Ад 
М fakt – dalillangan foizli marjaning hajmi; 
Дф – foizli daromad; 
Рф – foizli to‗lovlari bo‗yicha xarajatlar; 
Ад – foiz ko‗rinishida daromad keltiradigan aktivlar. 

---

98 
Kredit narxi Markaziy bankning ―qayta moliyalash‖ stavkalarining 
me'yorlari bilan tartibga solinadi hamda maxsulot va xizmat tannarhi darajasini 
hisobga olgan holda belgilanadigan chegara ko‗rsatkichlaridan oshmasligi lozim. 
Amalda qayta moliyalash stav-kasi ―O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki 
to‗g'risida‖gi qonun-ning tegishli moddasiga muvofiq, Markaziy bank tomonidan 
musta-qil ravishda belgilanadi. 
Hozirgi kunda Markaziy bankning qayta moliyalashtirish foiz stavkasi 
oyiga 1,167 % ni hamda yiliga 14 % ni tashkil etadi.
I. Demak, joriy davridagi qayta moliyalashtirish foiz stavkasi orqali Markaziy 
bank tijorat banklarining ortiqcha kredit narhini belgilaydi, ya'ni: 
1) qayta moliyalashtirish foiz stavkasi – 1,167,0 % 
2) kredit narhi 2,0 % * 1,5 % = 3,0 % ( 1 oyga ) 
II. Tijorat banklariga o‗z muddatida qaytarilmagan kreditning narhi 
quyidagicha belgilanadi: 
1) qaytarish muddati o‗tgan 1 kundan 1 oygacha bo‗lgan kreditlar uchun 
belgilangan kredit narhi 1,3 marta oshiriladi. Masalan: 
a) muddatli kreditning narhi – 3 % 
b) 1 kundan 30 kungacha muddati o‗tgan kredit uchun:
3,0 % * 1,3 % = 3,9 % ; 
2) qaytarish muddati o‗tgan 31 kundan 90 kungacha bo‗lgan kreditlar uchun 
o‗rnatilgan kredit narhi 1,5 marta oshiriladi, ya'ni 3,0 * 1,5 = 4,5 % 
2) agarda muddati o‗tgan kreditlar 90 kun ichida qaytarilmasa, foiz 
hisoblanishi to‗xtatiladi. Kreditning qaytarilishi esa o‗rnatilgan tartib va qonun 
asosida xo‗jalik sudi va boshqa ma'muriy tashkilotlar orqali amalga oshiriladi. 
Xulosa qilib aytganda, kredit mexanizmi iqtisodiyotda kredit vositalaridan 
oqilona foydalangan xolda davlat va tadbirkorlarning ishlab chiqarish soxasidagi 
faoliyatini kengaytirish chora tadbirlarini amalga oshiradigan mexanizmdir. Kredit 
mexanizmi kredit tizimining tarkibiy qismi xisoblanib, o`z ichiga kreditlash 
shartlarini, usullarini va kreditni boshqarishni oladi. Kredit mexanizmi yordamida 
bank tizimining kredit siyosati amalga oshiriladi.