O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

8.2.1-rasm. Raqobat kategoriyalarining tizim sifatida munosabati 
Elementlar o‘rtasidagi to‘g‘ri va teskari aloqa mavjud bo‘lib, to‘ridan-to‘g‘ri 
aloqa raqobat obyektini aniqlaydi, raqobat usullarini, korxonaning raqobat 
kurashidagi mavqyeini, raqobat strategiyasini belgilab beradi va nihoyat 
raqobatbardoshlikni ta‘minlaydi. Teskari aloqa esa, masalan, korxonaning 
raqobatbardoshligiga tashqi muhit omillari ta‘sir ko‘rsatganda va u korxonaning 
raqobat strategiyasini o‘zgartirishga sabab bo‘lganda bo‘lishi mumkin. 
Korxonaning raqobat ustunligini ta‘minlashga xizmat qiluvchi resurslar va 
uslublarning mavjudligi uning uzoq muddatli davrda raqobatbardoshligini 
ta‘minlab beradi. bunda raqobat ustunligi muayyan omillarda namoyon bo‘lsa, 
raqobatbardoshlik esa ularning yakuniy natijasidir. 
Shunday qilib, korxona ixtiyorida maksimal foydalanish imkoniyati mumkin 
bo‘lgan resurslarning mavjudligi tashkiliy, inson va iste‘mol kapitali yordamida 
har qanday iqtisodiy faoliyatning xaraatlar bo‘yicha va mahsulot differensiasiyasi 
bo‘yicha raqobat ustunligini ta‘minlashga imkon beradi (8.2.2-rasm). 
Raqobat 
Raqobat strategiyasi 
Raqobat ustunligi 
Raqobatbardoshlik 

---

135 
8.2.2-rasm. Raqobat ustunligining shakllanish va namoyon bo’lish mexanizmi 
Bugungi 
kunda 
korxonalarning 
raqobat 
ustunligi 
innovasion 
texnologiyalarni joriy etish bilan chambarchas bog‘liq. Mutaxassislarning fikricha 
innovasion faollik korxonalarning uzoq davr mobaynida raqobat ustunligini 
ta‘minlashga xizmat qiladi. 
Innovasion faollik sohasida raqobat ustunligi asosan ichki ilmiy 
ishlanmalarni joriy etish, xususiy patent, lisenziyalardan keng foydalanish, ITTKI 
ishlari uchun moliyalashtirish manbalarini izlab topish, ta‘lim muassasalari, loyiha 
institutlari bilan hamkorlikni kengaytirish orqali amalga oshiriladi.