O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

8.2.2-jadval 
Raqobat ustunligini belgilab beruvchi uzoq va qisqa muddatli omillar 
Raqobat ustunligini 
ta’minlovchi 
vaqtinchalik omillar 
– sifatli xom ashyodan foydalanish imkoniyati, – 
ta‘minotchilarning 
raqobatbardoshligi, 
– 
raqib 
korxonalarning sanoat va tijorat sirlaridan voqiflik, 
alyanslar, malakali xodimlarning ko‘pligi va arzonligi, 
qulay qonunchilik muhiti, soliq yukining kamligi, davlat 
organlari 
bilan 
aloqalarning 
mavjudligi 
lobbizm 
imkoniyati, iqlim sharoitlari, geografik joylashuv va shu 
kabilar 
Inson kapitali 
Iste‘mol kapitali 
Tashkiliy kapital 
Past darajadagi 
xarajatlar 
Mahsulot 
differentsiatsiyasi 
Raqiblar ustidan 
ustunlik 
Iste‘molchilar 
uchun afzallik 
Raqobat 
ustunligi 

---

136 
8.2.2-jadval davomi 
Raqobat ustunligini 
ta’minlovchi uzoq 
muddatli omillar 
Ishlab chiqarish sohasida (
ishlab chitqarish va xizmat 
ko‘rsatishning avtomatlashuvi, korporativ axborot 
texnologilar tarmog‘ining paydo bo‘lishi, tejamkor 
texnologilarning joriy etilishi va shu kabilar)
Texnologik sohada: (
texnologik jihatdan yetakchilik, 
nou-xau, patent, lisenziya, mualliflik huquqlarining 
mavjudligi, personalning malaka darajasi, personalning 
qobiliyat va ko‘nikmalari, ITTKI rivojlanganligi, tashkiliy 
madaniyatning o‘ziga xosligi va shu kabilar); 
Innovasion 
sohada 
(
raqiblardan 
o‘zib ketish 
imkoniyati, sotish bozorlarini kengaytirish imkoniyatining 
mavjudligi, mijoz bazasini kengaytirish tizimining 
mavjudligi, innovasion jarayonlar, ITTKI, innovasion va 
ilm talab texnologiyalar bo‘yicha ma‘lumotlar bazasining 
mavjudligi va shu kabilar) 
Bugungi kunda aksariyat korxonalarning raqobat ustunligini shakllantirish 
ichki va tashqi beqaror vaziyatda amalga oshirilmoqda. Jahon bozorida sodir 
bo‘layotgan inqirozli o‘zgarishlar raqobat ustunligini ta‘minlab beruvchi strategik 
va taktik omillar guruhini shakllantirishni taqozo etadi. Shuning uchun raqobat 
ustunligini ta‘minlovchi ushbu tasniflarni kiritish raqobat kuchayib borayotgan 
bugungi kunda korxonalarning raqobatbardoshligini ta‘minlashga xizmat qiladi 
(8.2.3-jadval).