O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 0,69 Mb.
|
| Takrorlanuvchi algoritmlar.
Masala yoki muommoni hal etishda ba‘zi jarayonlar bir necha marta takrorlanish mumkin. Algoritm tarkibida biror parametr qandaydir shartga bog‘liq ravishda oshishi yoki kamiyish hisobiga takrorlanish jarayonlari vujudga kelishi mumkin. Ta‘rif: Algoritmning ma‘lum bir qismi qandaydir shartlar asosida ikki va undan ortiq bajarilishiga takrorlanuvchi algoritmlar deyiladi. Takrorlanuvchi algoritmlar bajarilish vaqtida uning qandaydir qismi bir necha marta takrorlanadi. Har qanday ketma-ketliklarni yig‘indisini formula 27
yordamida hisoblash muommo bunday holatlarda EHM da hisoblash bir muncha qulay hisoblanadi. Algoritm bajarilish davomida har doim ham buyruqlar ketma- ketligi bajarilavermaydi, shunday holatlar ham mavjudki, algoritm tarkibida shartlar asosida buyruqlar ketma-ketligi bir necha marta takrorlanish ham mumkin. Algoritm tarkibidagi shartning o‘zgarishiga qarab takrorlanish jarayoni bajariladi. Masalan 1 dan n gacha sonlarning kvadratlar yig‘indisi yoki yig‘indisi x ga teng sinuslarning kvadratlar yig‘indisi kabi masalalar algoritmi shartlar asosida takrorlanishlar yordamida tuziladi. Takrorlanuvchi jarayonlarni quyidagi blok-sxema yordamida tasvirlash mumkin. ха йук Shunday masalalar ham uchraydiki , uni hal qilish uchun chekli sondagi buyruqlar ketma- ketligini takror-takror bajarish orqali maqsadga erishamiz. Bunday davriy takrorlanish tsiklik jaryon yoki qisqacha tsikl deyiladi. Misol: 1 litrlik idish bilan chelakni suvga to‘ldirish algoritmni tuzing. - +
1 0 boshlanish Chelak suv bilan to’lgan emas tamom 1 litrlik idish suvga toldirilsin; olingan suv chelakka solinsin. 28
Topshiriq: 4-5 ta hayotiy masalalar tanlab algoritm tuzing. Biz amalda ko‘proq matematik masalalarni yechishda sikl buyrug‘idan foydalanamiz. Buyruqning umumiy ko‘rinishi quyidagicha: Bunda x-sikl parametri, x min –tsikl parametrining dastlabki qiymati, x max- tsikl parametrining oxirgi qiymati, x qad –har takrorlanishda tsikl parametri o‘zgaradigan qadam. Buyruq quyidagi tartibda bajariladi: Tsikl parametri o‘zining dastlabki xmin qiymatini oladi va oxirgi xmax qiymati bilan solishtiriladi. Agar x<=xmax mantiqiy ifodaning qiymati rost bo‘lsa, buyruqlar bajarilib, tsikl parametrining qiymati bir qadamga ortadi va yana x<=xmax mantiqiy ifodaning qiymati tekshiriladi, agar uning qiymati rost bo‘lsa, buyruqlar yana bir bor bajarilib, tsikl parametri bir qadamga ortadi va x<=xmax mantiqiy ifodaning qiymati tekshiriladi va hokazo bu jarayon x<=xmax mantiqiy ifodaning qiymati yolg‘on, ya‘ni x>xmax bo‘lguncha davom etadi va shundan so‘ng tsikl buyrug‘idan keyingi buyruqlarga o‘tiladi. Misol: 1 dan n gacha bo‘lgan natural sonlar yig‘indisini topish algoritmini tuzing. x:=x
x<=x max buyruqlar x:=x+x qad boshlan i sh Kirit n x:=1 ; s:=0; x n s:=s+x x:=x+1 Chiqar s tamom i sh 29
Misol: N! ni hisoblash jarayonini ifodalovchi algoritmni blok-sxema va so‘zlar yordamida tuzilsin. Algoritmni so‗zlar yordamida tasvirlanishi Algoritmni blok-sxema yordamida tasvirlanishi 1.boshlanish 2.n soni kiritilsin; 3.P=1,i=0; 4. i=i+1; p=p*i; 5.Agar i aks holda P chiqarilsin; 6.tamom. Takrorlanuvchi algoritmlar asosan ikki xil ko‗rinishda bo‗ladi. -Takrorlanishlar soni oldindan aniq; -Takrorlanishlar soni qandaydir shartlarga bog‘liq. Takrorlanishlar soni oldindan aniq bo‗lgan masalalarda algoritm bajarilishini bitta parameter soni bilan bog‘lanadi. Takrorlanishlar soni qandaydir shartlarga bog‘liq bo‗lgan holatlarda takrorlanishni shartli jarayon bilan ifodalanadi. Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|