518
Demak,
Toshkent shahar, Chilonzor tumani, 7-mavze, 6-uy, 23-xonadonda
joylashgan turar joy binosini qiyosiy yondashuv bilan aniqlangan baholash qiymati
211 713 495 (Ikki yuz o„n bir million yetti yuz o„n uch ming to„rt yuz to„qson
besh) so„mni
tashkil etadi.
VII-Bo„lim. XULOSA
Qo„llanilgan
yondashuvlar
doirasida
olingan
natijalarni
muvofiqlashtirish va baholash ob‟ektining yakuniy qiymatini hisoblash
Baholashning turli yondashuvlari yordamida olingan natijalarni o‗lchash va
taqqoslash yo‗li bilan baholash ob‘ektining yakuniy qiymatini aniqlash quyidagi
usullardan biri bilan amalga oshiriladi:
Mantiqiy muvofiqlashtirish usuli bilan – U baholovchi amalga oshiradigan
tahlil asosida, barcha muhim parametrlarni hisobga
olgan holda taqqoslama
o‗lchovlarni tanlashdan iborat. Baholovchi ustun yondashuvni aniqlaydi, qolgan
yondashuvlarning natijalaridan esa ustun yondashuv yordamida olingan natijani
tekshirish va unga tuzatish kiritish uchun foydalaniladi;
Matematik o‗lchash usuli bilan – Bunda turli baholash
yondashuvlari bilan
519
olingan natijalarning taqqoslama o‗lchovlarini aniqlash uchun bir nechta
mezonlardan foydalaniladi va ularning yordamida qo‗llanilgan hisoblash usulining
afzalliklari yoki kamchiliklari konkret ob‘ektni baholash xususiyatlarini hisobga
olgan holda tavsiflanadi.
Taqqoslama o‗lchovlarni aniqlashda baholovchi quyidagi asosiy omillarni
tahlil qilishi lozim:
tahlil va hisoblashlarga asos bo‗lgan axborotning
ishonchliligi va
yetarliligini;
foydalanilgan hisoblash usullari mavjud bozor axborotiga muvofiqligini;
baholash yondashuvi hisoblanayotgan qiymat turi, baholash maqsadi va
baholash natijalaridan foydalanish mo‗ljaliga muvofiqligini;
baholash yondashuvi baholash ob‘ektiga o‗xshash ob‘ektlarning odatdagi
haridorlari va sotuvchilari motivatsiyasini aks ettirishga qodirligini;
baholash ob‘ekti tipiga va undan foydalanish xususiyatiga muvofiqligini;
baholash yondashuvi bozor kon‘yunkturasini hisobga olishga qodirligini.
Baholash ob‘ekti qiymatining yakuniy miqdori quyidagi formula bo‗yicha
aniqlanadi:
,
*
*
*
3
2
1
С
К
С
К
С
К
К
киёс
дар
хар
як
bu yerda:
Kyak – baholash ob‘ektining yakuniy qiymati;
Khar, Kdar, Kkiyos –
tegishincha harajatga oid, daromadga oid va qiyosiy
yondashuvlar bilan aniqlangan qiymatlar;
S
1
, S
2
, S
3
– har bir baholash yondashuvi uchun tanlangan tegishli taqqoslama
o‗lchovlar.
Bunda quyidagi shart bajarilishi lozim:
1
3
2
1
С
С
С
Baholash jarayonida qo‗llanilgan yondashuvlari natijasida olingan natijalar
orasidagi farq 30% ortiq tafovut vujudga kelganligi quyidagicha ta‘riflanadi:
Harajat yondashuvi:
baholash ob‘ektini harajat yondashuvida amalga
oshirishda uninig tiklanish qiymatini aniqlangandan so‗ng
barcha eskirishlarni
hisobga olgan xolda uning qoldiq qiymati aniqlanadi. Ob‘ektni bozor qiymatini
aniqlashda birgina harajat yondashuvi yetarli emas. Harajat yondashuvida ob‘ektni
faqatgina sarflangan harajatlari yoki ushbu ob‘etni qurish uchun sarflangan
mablag‗larni aniqlashda foydalaniladi. Bu esa ob‘ektni foydalanish maqsadlaridan
kelib chiqqan xolda uning bozor qiymatini belgilashda o‗ziga xos yondashuv
sifatida foydalaniladi. Ushbu yondashuvda binolarni
tiklanish qiymatlarini
aniqlashda 1991 yildagi narxlarni qimmatlashish indekslari yordamida bugungi
kundagi qiymatlari aniqlanadi, bu esa ushbu yondashuvdagi olib borilgan hisob-
kitoblarni aniq
faktlar yordamida emas balki, harajatlarni bugungi kundagi
taxminiy qiymatlarini aniqlash hisoblanadi.
Daromad yondashuvi:
baholash ob‘ekti ijaraga berilmaganligi, kelgusida
ham uni
ijaraga berilmasligi sababli, hamda baholash ob‘ekti va unga yaqin
bo‗lgan hududlarda ijaraga berish, unga ketadigan harajatlar haqida rasmiy
520
ma‘lumotlarning yetarli bo‗lmaganligi va yetarli ma‘lumotlarning to‗liq
asoslanmaganligi sababli ushbu yondashuvda baholashdan voz kechildi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan xolda yakuniy natijani
aniqlashda turli xil
yondashuvlarda
olingan
natijalarni
muvofiqlashtirish
jarayonida
ushbu
yondashuvdan voz kechildi.
Dostları ilə paylaş: