O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “budjet hisobi va g’aznachilik”fakulteti

Связь с таблицами
(Link Tables) muloqot oynasi 
paydo bo‘ladi. 
Muloqot oynasi. 
2.Bu oynaning jadvallar ro‘yxatida joriy ma’lumotlar baza- si bilan qo‘shilishi 
zarur bo‘lgan jadvallar nomlari tanlansin. Barcha jadvallarni tanlash uchun 
Выделить все
(Select All) tug- masi bosilsin. So‘ngra 
ОК
tugmasi bosilsin. 
Связь с таблицами
(Link Tables) muloqot oynasi yopiladi, tanlangan 
jadvallar esa qo‘shiladi. Ularning nomlari ma’lumotlar bazasining oynasida 

---

358 
paydo bo‘ladi. 
Agar qo‘shilgan jadvallar o‘z ma’lumotlar bazasida bog‘lan- gan bo‘lsa, u 
holda ular orasidagi bu aloqa ular qo‘shilgan ma’lumotlar bazasida ham saqlanadi. 
Bu aloqalarning xossalari- ni o‘zgartirish yoki ularni o‘chirish faqatgina o‘zining 
ma’lu- motlar bazasida mumkin xolos. 
Accessning boshqa ma’lumotlar bazasi jadvallarini import qilish 
qo‘shish kabi bajariladi. Faqatgina menyuning 
Файл
, 
Внешные данные
, 
Импорт
(File, Get External Data, Import) buyrug‘i va 
Импорт
(Import), 
Импорт объектов
(Import Objects) muloqot oynalari ishlatiladi. 
Elektron jadvallarni import qilish va qo‘shish. 
Elektron jadvallar, loyihalarni (proyektlarni) boshqarish va boshqa ilovalar 
yordamida hosil qilingan fayllar ham maxsus ko‘rinishdagi jadvallar hisoblanadi. 
Shunday fayllarni Access ma’lumotlar bazasiga import qilish imkoniyatini 
Accessga qo‘shish tabiiy hol bo‘lar edi. Bunday imkoniyat Accessda bor. Access 
quyidagi formatlar bilan ishlay oladi: 
✓
(XLS) Excel 
2.x, 
3.0, 4.0, 5.0, 7.0 (Excel 95), 8.0 (Excel 
97), 9.0 (Excel 2000), 10.0 (Excel 2002) ishchi varaq fayl lari; 
✓
WKS, WK1, WK2, WRK3, WRK4 formatidagi Lotus 1-2-3 elektron 
jadvallar. 
Bu formatlar еtarlidir. Chunki elektron jadvallar bilan ish- lashga 
mo‘ljallangan barcha ilovalar ma’lumotlarni shu format- lardan biriga eksport qilish 
imkoniyatiga ega. 
Access Excelning ishchi varag‘idan import qilib ma’lumotlar bazasining 
jadvallarini yaratish imkoniyatini beradi. Bu holda to‘liq ishchi varaqni yoki shu 
varaqning nomlangan yacheykalar diapozonini import qilish mumkin. Undan 
tashqari import qi- lish jarayonida Accessning yangi jadvallarini hosil qilish 
mumkin. Bu jadvallar barcha import qilingan ma’lumotlardan tashkil topishi yoki 
Accessning mavjud jadvallariga qo‘shilishi mumkin. Ma’lumotlarni mavjud 
jadvallarga qo‘shishda Excel ishchi varag‘i ustunlarining nomlari (kamida import 
qilinishi zarur bo‘lgan ustunlarning nomlari) bu jadvalning maydoni nomlari bilan 
ustma-ust tushishi shart. 
Kitobning alohida ishchi varag‘ini import qilish Microsoft Excel 5.0 va 
undan yuqorilarida mumkin. Boshqa bir nechta varaqlardan tashkil topgan elektron 
jadval fayllarining faqat bitta ishchi varag‘ini import qilish zarurati tug‘ilganda 
avvalo har bir varaq alohida faylarda saqlanadi.

---

359 
Import qilish xatosiz amalga oshishi uchun import qilinadi- gan varaqdagi 
ma’lumotlar mos ravishda tashkil qilingan bo‘lishi kerak. Rasmda ma’lumotlar 
bazasiga import qilish uchun ko‘proq to‘g‘ri keladigan ma’lumotlarni Excel ishchi 
varag‘ida saqlash formati ko‘rsatilgan. Shunga e’tibor berish kerakki, bar- cha 
maydonlarning nomlari jadvalning birinchi qatorida joylash- gan, boshqa 
qatorlar ma’lumotlardan tashkil topadi. Bir ustun- ning barcha 
yacheykalaridagi ma’lumotlar turlari bir xil bo‘lishi kerak, barcha qatorlarda aynan 
bir xil maydonlar ishlatilishi zarur. Bu ko‘rinishda ishchi stoldagi jadval Access 
jadvaliga maksimal mos keladi va import qilish jarayonini soddalashtirish imkonini 
beradi. 
Excel ishchi varag‘i. 
Ishchi varaqda ma’lumotlarni importga tayyorlash uchun oldindan bir nechta 
amallarni bajarishga to‘g‘ri keladi: 
1.
Microsoft Excel ishga tushirilsin va ma’lumotlari import qilinadigan ishchi varaq 
ochilsin. 
2.
Agar zarur bo‘lsa import qilinadigan ma’lumotlar diapa- zoni birinchi qatorining 
ustiga ustunlar nomi qo‘shilsin. Ustunlar nomlari maydon nomlari sifatida 
ishlatiladi, shuning uchun ularda nuqta (.), undov (!) va o‘rta qavslarni ([]) ishlatish 
mumkin emas. Bir nomni ikki marta ishlatish mumkin emas. Agar ustun nomlarida 
man etilgan belgilar uchrasa yoki ustun 
nomlari bir nechta marta ishlatilsa, u holda ma’lumotlarni import qilish 
jarayonida xato haqida xabar beriladi. 
3.
Agar ishchi varaqning barcha ma’lumotlarini import qi- lish zarurati bo‘lmasa, u 
holda yacheykalarning kerakli diapa- zoni (sarlavha qatori bilan birga) ajratiladi, 
so‘ngra