O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent tibbiot akademiyasi

 
GEN INJENERIYASI 
Patogen 
bakteriya 
va 
viruslarni 
genetikasini 
o‘rganish 
immunoprofilaktika ishiga katta ahamiyatga ega. Ayniqsa gen (irsiy) yoki 
genlik injeneriya – yangi irsiy elementlar ishlab chiqishi bular orqali maxsus 
ma’lumotni kletkalarga o‘tkazish, avlodga berish va h.k. gen injeneriya 
asosida tashkil qilingan yangi genlik strukturasida DNKni yangi 
rekombinatlari yangi 2 takomponent. VEKTOR (tashuvchi) replikatsiyadagi 
hamma xususiyatlarni yangi rekombinat molekulasiga o‘tkazadi. Vektor 

---

70 
sifatida plazmidalar, faglar, hayvonlar viruslari, xullas DNKning berk 
xalqasiga ega bo‘lgan elementlar kiradi. Ikkinchi begona DNKni hosil 
qiluvchi DNKni klonlashtiruvchi – bu DNK-fermenti bo‘lib, kerakli genlarni 
tashiydi, kerak moddalarni sintezlaydi va nazorat qiladi. 
Gen injeneriya usuli bilan hozirgi vaqtda rekombinat molekalalar 
olingan bo‘lib, bular kerakli moddalarni, sintez qiluvchi genlarni tashiydi. 
 
YUqumli kasalliklarni oldini olish va davolash uchun vaksina va 
zardoblar 
juda 
ahamiyatli 
hisoblanadi. 
Vaksinalar 
– organizmga 
yuborilganida uni kasallikdan saqlab qoladigan preparatlar. Vaksinalar 
tayorlanishiga qarab 1) o‘ldirilgan mikroblardan olingan vaksinalar-mikrobga 
temperatura, ximiyaviy moddalar ta’sir etirilib mikrob hujayrayrasini emirish 
orqali antigen olinadi. Bularga qorin tifi, vabo, ko‘kyo‘tal kaaslliklari 
vaksinalari kiradi; 2) tirik, lekin zaiflashtirilgan virulentligi pasaytirilgan tirk 
mikroblardan tayyorlangan vaksinalar kiradi. Mikroblarni o‘sishi va 
ko‘payishi uchun nokulay sharoit, xayvonlarga qayta-qayta yuborish 
natijasida olinadi. Hozirgi vaqtda Sil (BSJ), brutsellyoz, tuleremiya, gripp, 
poliomielit 
profilaktikasi 
uchun 
ishlatiladigan 
vaksinalar 
shular 
jumlasidandir.