O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Xalqaro marketing
— firmalar, kompaniyalar, korxonalar va davlat 
tomonidan qo‘llanadigan bir vosita. Jahon bozorlariga chiqishda tashqi 
muhitni tadqiq qilish, konkret bozorni aniqlash va belgilab olish, unga 
kirish uslubini va marketing rejasini ishlab chiqish, xalqaro bozorda 
axborotlar ta’minoti va raqobat muhitini o‘rganish kabi muammolar 
yechimini topishga qaratilgan bo‘ladi.
Xalqaro marketing muhiti
— jahon bozoridagi o‘zgarishlar maydonini, 
aniqrog‘i, iqtisodiy, siyosiy, huquqiy, ijtimoiy-madaniy omillar va 
boshqalarda namoyon bo‘luvchi mamlakatning tashqi marketing muhitini 
ifodalovchi termin.
Xizmatlar marketingi
— xizmat ko‘rsatish doirasida marketing tovarlar 
ijarasi, ularni ta’mirlash yoki o‘zgartirish va shaxsiy xizmatlarni o‘z 
ichiga oladi. Obyektiv jihatdan ba’zida tovarlar va xizmatlar farqlanishi 
qiyin kechadi, umuman olganda, xizmatlarning to‘rt xil xarakteristikasi 
mavjud: payqay olmaslik, saqlashga qobiliyatsizligi, xizmat ko‘rsatuv-
chidan ajratib bo‘lmasligi va sifat jihatdan o‘zgaruvchanligi. 
Yagona ulgurji narx
— sanoat mahsulotlari bir xildagi turlariga — 
ishlab chiqarish vositalari va iste’mol predmetlariga alohida korxonalar, 
bitta mintaqa, bozordan qat’iy nazar tayinlangan ulgurji baho. 
Yalpi milliy mahsulot 
— ma’lum bir muddat (odatda, bir yil) ichida 
mamlakatda ishlab chiqarilgan mahsulotlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning 
umumiy qiymati.
G‘oyalar marketingi 
(ingl. creative marketig) — 
o‘zaro bir-birini 
tushunishga, dunyoqarashi, e’tiqodini o‘zgartirish, istalgan reaksiya va 
xulq-atvorga undash maqsadida kompaniya tomonidan g‘oyalar ishlab 
chiqilishi va maqsadli auditoriyaga taklif etilishi. 
Zamonaviy raqobat strategiyalari
— iqtisodiyot nazariyasi 
rivojlanib borishi asnosida Maykl Porter uchta bazaviy raqobat 
strategiyasini ajratib bergan edi: xarajatlarni tejash, tabaqalashtirish, 

---

411 
ixtisoslashtirish hisobiga. Raqobat kurashida strategiyaning to‘rt asosiy 
turi namoyon bo‘ladi, bular: 
kuch strategiyasi