9
I
Bob
PSIXOLOGIYA FANI PREDMETI
Bobning qisqacha mazmuni
Yangi davr va psixologiya.
Psixologiya sohasida XX asrda erishilgan yutuqlar. Fanda yuzaga kelgan yangi
yo’nalishlar va yangicha yondoshuvlar. Sinergetik yondoshuv. Akmeologik yondoshuv.
Psixologiya fanining dolzarbligi.
Globalizasiya sharoitida psixologiya o’rganadigan
muammolarning
dolzarbligi. Insonni o’rganishning ahamiyati.
Psixologiya fanining predmeti.
Psixologiya fanining predmeti va uning fanda asoslanishi.
Psixikaning
zamonaviy va klassik ta’riflari. Psixik jarayonlarning namoyon bo’lish shakllari va ular o’rtasidagi o’zaro
bog’liqlik.
Psixologiyaning tarmoqlari.
Psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi. AQSH va RFdagi mavjud ba’zi
psixologik tarmoqlar klassifikasiyasi. Bizning sharoitimizda rivoj topayotgan
va amaliy tus kasb
etayotgan psixologiya tarmoqlarining qisqacha tavsiflari.
Psixologiya fanining metodlari.
Psixologiya fanining asosiy metodlari. Kuzatish metodi va uning qisqacha
tasnifi. So’rov metodi va uning klassifikasiyasi. Psixologik testlar va ularning turlari.
Psixologik
eksperiment va uni tashkil etish. Modellashtirishlarning psixologiyalashtirilishi.
10
1.1. Yangi davr va psixologiya
Psixologiya sohasida mukammal darsliklar yozila boshlagan davrga sal kam 160 yil
bo’ldi. Shu davr ichida juda ko’plab ilmiy tadqiqot natijalarini o’z ichiga olgan monografiyalar,
darsliklar, qo’llanmalar yozildi. Lekin, bu bilan fan o’zining jamiyat oldidagi vazifalarini to’laqonli
bajara oldi, degan xulosa chiqarib bo’lmadi. Sababi, psixologiya sohasida faoliyat ko’rsatgan
barcha olimlar ko’proq diqqatlarini mavhum shaxs va individual psixologiyaga qaratdilar.
Vaholanki, inson,
uning barkamolligi, jamiyat taraqqiyotiga bevosita ta’siri masalasi o’tib
borayotgan asrimizning oxiriga kelib, o’ta dolzarb va muhim muammolar qatoridan joy oldi.
XX asrda erishilgan yutuqlaridan eng muhimi shu bo’ldiki, inson o’z aqli-idroki, tafakkuri
va ijodiy salohiyati
bilan murakkab texnika, elektronika va boshqa shunga o’xshash global
texnologiyalarni kashf etdi. Lekin shu bilan birga ana shunday
murakkab texnologiyalarni
yaratgan inson va uning hayoti bilan bog’liq muammolar kamaymadi. Vaqti kelganda, shunday
faktga to’g’ri kelamizki, murakkab elektron texnikani yaratgan o’ta aqlli inson o’zi va o’z
atrofidagilarning ruhiy kechinmalarini to’g’ri baholay olmasligi sababli, o’zini nochor va kuchsiz
sezishi mumkinligini hayot isbotladi.
XXI asr bo’sag’asida juda ko’plab davlatlarda bo’lgani kabi dunyo xaritasida munosib
o’rin olgan mustaqil O’zbekistonda ham barcha sohalarda tub islohotlar boshlandi. Bu
islohotlarning barchasi
inson omilini
har qachongidan ham yuqori saviyaga ko’tarib, uning
kuchi, idroki, salohiyati, ruhiy hamda ma’naviy barkamolligini bevosita taraqqiyot, rivojlanish va
sivilizasiya bilan uzviy bog’ladi. Bundan inson va uning mukammalligi, o’z ustida ishlashi, o’z
mukammalligi xususida qayg’urishi muammosi har qachongidan
ham dolzarb masalaga
aylandi. Fanda yangi yo’nalishlar, yangicha yondoshuvlar paydo bo’ldi. Masalan,
sinergetik
yondoshuv barcha fanlarda bo’lgani kabi psixologiya, uning tarmoqlari hamda u bilan turdosh
bo’lgan fanlar misolida yaqqol namoyon bo’la boshladi. Eslatib o’tamiz,
Dostları ilə paylaş: 
