O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

S
q
 = M
A
 • A/Fn • K
a
( 4.3)
 
bunda: 
S 
— qo’shimcha ishchi soniga ehtiyoj;
M
A
— tashkilot tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulot uchun talab 
etiladigan o’rtacha loyihaviy mehnat sarfi; 
A
— mahsulot ishlab chiqarishning loyihaviy hajmi; 
Fn
— bir ishchi ish vaqtining nominal jamg’armasi; 
K 
— yangi mahsulot ishlab chiqarishni o’zlashtirish davrida ish 
vaqtidan foydalanishning amaldagi koeffitsienti. 
4.1- jadval 
Ishchi kuchiga umumiy ehtiyojdan amaldagi ehtiyojga o’tish bosqichlari
Ko’rsatkichlar 
Soni 
Rejalashtirishga kiritilgan vaqtdagi shtatlar jadvali: 
- rejalashtirishga kiritilgan vaqtdagi shtat lavozimlari (mavjud xodimlar) 
- yangi jalb etilganlar (ishga qabul qilinganlar, o’qishdan so’ng, harbiy 
xizmatdan so’ng va hokazolar sababli sihga olinganlar); 
- 
- 
= Darhol qoplanishi kerak bo’lgan ehtiyoj yoki ortiqcha ishchi kuchi 
- 
+ pensiyaga chiqishi munosabati bilan almashtirish zarurati hollari 
+ harbiy xizmatga chaqirilishi munosabati bilan almashtirish zarurati 
hollari 
+ ishchi kuchi qo’nimsizligi munosabati bilan almashtirish zarurati 
(statistika nuqtai nazaridan + mavjud ishdan bo’shatishlar) 
- 
= Almashtirishga ehtiyoj 
- 
+ yangi kadrlarga ehtiyoj (tashkil etilayotgan yangi shtat lavozimlari) 
- kadrlarga ehtiyojning kamayishi (bekor qilinayotgan shtat lavozimlari) 
- 
= kadrlarga amaldagi ehtiyoj yoki ularning ortiqchaligi 
- 
Balans tuzilgan sana 
- 

---

73 
Korxona shtatlar jadvaliga kiritilgan barcha lavozimlar ishlab chiqarish 
vazifalarini bajarish uchun zarur bo’lgan turli malakali xodimlar sonini anglatadi. Bu 
ko’rsatkich korxonaning ishchi kuchiga umumiy ehtiyojini ko’rsatadi. Ishchi kuchiga 
amaldagi ehtiyoj qaysi malakadagi qancha ishchini korxonaning o’zidan yoki tashqi 
mehnat bozoridan ishga jalb etishni ifoda etadi. Ishchi kuchiga umumiy ehtiyojdan 
amaldagi ehtiyojga o’tish bosqichlarini 4.1- jadvalda kuzatish mumkin: 
Bu o’rinda personal muayyan malakalari va kasblari (masalan, chilangarlar, 
iqtisodchilar va hokazolar) bo’yicha ehtiyojni hisob-kitob qilishda bu ishni ana shu 
har bir toifa bo’yicha amalga oshirish zarur bo’ladi.