O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Personalga ehtiyojni aniqlash: 
Personalga bashorat bo’yicha kelajakdagi 
ehtiyoj va uning mavjud bo’lishini 
taqqoslash
Personalga bashorat bo’yicha kelajakdagi 
ehtiyoj va uning mavjud bo’lishining 
miqdor ko’rsatkichlariga erishish yoki buni 
saqlab turish yuzasidan chora tadbirlarni 
rejalashtirish
Personalga ehtiyojni qoplash 
bo’yicha choralar: 
-personalni jalb etish 
-personalni rivojlantirish 
-personalni ishdan bo’shatish 
-personaldan foydalanish
Tashkiliy choralar, masalan, 
o’zgarishlari: 
-tashkiliy tizim 
-texnalogik tzim 
-mehnatni tashkil etish
Boshqa choralar: 
-ishlarni tizimlashtirish 
-ijtimoiy 
funksiyali 
munosabatlar o’rnatish
-muvofiqlashtirish 
va 
boshqalar
4.6-rasm. Personalga ehtiyojni rejalashtirish

---

72 
bekor qilish, to’la ish kunidan to’la bo’lmagan ish kuniga o’tish, ish haqi olmasdan 
ta’tilga ruxsat berish va shu kabilar orqali bartaraf etiladi. 
Ishlab chiqish uchun zarur bo’lgan ishchilar soni quyidagi umumiy formula 
orqali aniqlanadi: 
S
A
=M:F (4.2)
bunda: 
S
A
— ishchilarning ishlab chiqarish quvvati bo’yicha soni; 
M 
— ishlab chiqarish dasturining umumiy mehnat hajmi; 
F
— bir ishchining yillik ish vaqti jamg’armasi. 
Ishchilar soni ish vaqti jamg’armasi va me’yorlarni bajarish koeffitsientini 
hisobga olgan holda hisoblab chiqish uslubi ishchi-larning reja sonini aniqlashda 
amaliyotda keng qo’llaniladi. 
Texnologik innovatsiyalarni joriy etish orqali yangi buyumlarni ishlab 
chiqarish mehnat sarflarining ortishi natijasida qo’shimcha ishchilarga ehtiyojni 
keltirib chiqaradi. Bunda ishchilar korxona uchun doimiy talab etilmaydi. Lekin 
korxona yangi ish o’rinlari yaratar ekan qo’shimcha ishchi kuchini doimiy shtatga 
qo’shadi. Bu bilan ishchilarning muayyan zaxirasi tashkil etiladi. Ana shu miqdor 
quyidagi formula orqali aniqlanadi: