O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Yüklə 3,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekstrapolyatsiya — eng sodda va ko’p qo’llaniladigan uslub bo’lib, bugungi vaziyat (nisbat) asosida kelajakni belgilashdan iboratdir (4.2- jadval). 4.2-jadval
| 1. Talabni prognoz qilish
— bu yo’nalishda prognoz qilish san’ati bozorning rivojlanishi tendensiyalari va ularning personalga bo’lgan ehtiyojini raqobatchilardan ilgariroq aniqlash qobiliyatida namoyon bo’ladi. SHu holdagina tashkilot mahsulotiga prognoz qilinayotgan talabning oshishini hisobga olib raqobatchilardan avval yuqori malakali ishchi kuchini jalb etish mumkin. Mazkur vazifani inson resurslari bo’yicha hamda bozor dinamikasini tadqiq etish bilan mashg’ul marketing bo’yicha mutaxassislarning o’zaro qalin hamkorlik qilishlari orqali muvaffaqiyatli hal etish mumkin. Korxonaning ishchi kuchi ehtiyojiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar dinamikasini anglash inson resurslarini prognoz qilishning asosi hisoblanadi. Bu prognozning xilma-xil — eng oddiylaridan juda murakkab, ko’p omilli modellarigacha mavjuddir. Ekstrapolyatsiya — eng sodda va ko’p qo’llaniladigan uslub bo’lib, bugungi vaziyat (nisbat) asosida kelajakni belgilashdan iboratdir (4.2- jadval). 4.2-jadval Ekstrapolyatsiyali prognoz Yillar Personal miqdori Nisbat (nazorat:ishchi) Ishchilar Nazoratchilar Amalda -3 -2 So’nggi yil 1500 1800 2000 150 180 180 1:10 1:10 1:10 Prognoz Keying yil +2 +3 2200 2500 2750 200 210 230 1:11 1:12 1:12 79 Ushbu usulning jozibadorligi uning hammabopligidadir. Lekin ushbu uslubda korxona rivojlanishidagi hamda tashqi muhitdagi o’zgarishlarni hisobga olib bo’lmaydi. Shu sababli ekstrapolyatsiya qisqa muddatli rejalashtirish va barqaror tarkib bilan barqaror muhitda faoliyat ko’rsatayotgan korxonalar uchun qo’l keladi. Ko’pgina korxonalar esa ekstrapolyatsiyaning xodimlari miqdor ko’rsatkichlaridagi o’zgarishlar (mehnat unumdorligining)ni hisobga oladigan aniqlik kiritilgan usulidan foydalanadilar. Sanoat kompaniyasi uchun asosiy ko’rsatkich ishlab chiqarish byudjetidir. Bu byudjet korxona tomonidan sotilishi ko’zlangan umumiy mahsulotni yoki korxona bo’linmalari tomonidan ishlab chiqariladigan mahsulotlar hajmini hisoblash asosida shakllantiriladi. Ish vaqti me’yorlaridan foydalangan holda ish vaqti byudjeti chiqariladi. So’ng har bir mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflanadigan ish vaqti rejalangan ish vaqti hajmiga ko’paytirilib belgilangan davr uchun reja ish vaqti fondi chiqariladi. Olingan ish vaqti fondi bir xodimga bo’linadi va personalning zarur miqdori aniqlanadi. Ushbu hisobning eng soddalashtirilgan ko’rinishi quyidagichadir: Yillik mahsulot ishlab chiqarish rejasi — 20 ming dona Ish vaqti me’yori — 5 soat Yillik ish vaqti fondi rejasi — 100 ming soat Bir ishchining ish vaqti fondi (o’rtacha ish vaqtidan ortiqcha ishlangan vaqt, progullar, ishda bo’sh turib qolishlar hisobga olinganda) — 2 ming soat Talab etiladigan asosiy ishchilar — 50 kishi Talab prognoz qilishda ekspert baholaridan ham foydalaniladi. U inson resurslariga ehtiyojni aniklashda mutaxassislar fikridan foydalanishga asoslangan. Korxonada bunday mutaxassislar asosiy bo’linmalar rahbarlari hisoblanadilar. Personalni boshqarish xizmati ular baholarini to’plash va umumlashtirish bilan shug’ullanadilar. Ushbu uslubning afzalligi bu ishda quyi rahbarlarning ishtirokidir. Ularning tajriba va bilimlari rejalashtirishga qo’shimcha nufuz qo’shadi. Ammo bu o’rinda ekspert baholarini to’plash va qayta ishlash ko’p vaqt talab etishini, shuningdek, baholar sub’ektiv fikrlarni bildirishini hisobga olish kerak. Yüklə 3,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|