О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi

F.Emmerson (amerikalik muhandis-tadqiqotchi, 1850-1920 yillar) tamoyillari:

	aniq maqsadga yо‘naltirish;
	iqtisodiy tomonlarni hisobga olish;
	о‘z ishini puxta biladigan mutaxassislarni ishga solish;
	jarayonlarni kuzatish, sharoit ta’minlanishining nazorati;
	rag‘bat, e’tirof, mukofotlash samaradorligi; (jadval)

M.Veber tamoyillari (nemis sotsiologi, 1864-1920 yillar)
	yuqori malakali mutaxassislarning qadrlanishi;
	boshqaruvning pastki darajaning yuqoridan nazorat qilinishi va sо‘zsiz bо‘ysunish;
	umumkasbiy qoidalarga bо‘ysunish;
	mehnatni ham, rag‘batni ham tо‘g‘ri tashkil qilish;

Kо‘rinadiki, G‘arbda boshqaruv muammolarini о‘rganish bо‘yicha qator tajribalar о‘rganilgan. Amerikalik olim, Michigan Universiteti professori R.Laykert boshqaruv uslubining samaradorligini oshirish borasida rahbarning majburlash usullaridan foydalanmaslik, xodimlarni faqat ishontirish yо‘li bilan natijadorlikka erishish fikrini ilgari sursa, ingliz olimi M.Mekso rahbar faoliyatining samaradorligini kommunikatsiyaga bog‘laydi, kommunikatsiya olimning fikricha bu :

Olimning fikriga kо‘ra rahbar qancha kommunikativ qobiliyatga ega bо‘lsa, ishning natijadorligi shuncha yuqori bо‘ladi.

Rus olimlari S.Rubinshteyn jamoaning ruhiy muhitini о‘rganishga oid kо‘plab tavsiyalar ishlab chiqqan bо‘lsa, B.Lomov boshqaruv faoliyatining qator yо‘nalishlarini e’lon qilgani fanga ma’lum:



Xar bir mutaxassis о‘z fikrini izohlash jarayonida rahbar shaxsining mukammal darajada savodli, muomalali, samimiy va mas’uliyatli bо‘lishiga asos bо‘ladigan fazilatlarini sanab о‘tadi.Bizning fikrimizcha, olimlarning fikr-mulohazalari hamma davrlarda ham rahbar shaxsining boshqalarga namuna bо‘lar darajadagi shaxs bо‘lishi nafaqat unga obrо‘keltiradi, balki tashkilotga, jamiyatga va jamiyat ravnaqiga katta foyda keltiradi.