18
shaharni bombardimon qiladi. Kogon yaqinidagi aerodromdan Buxoro uzra parvoz
qilgan aeroplanlar aholi ko’ngliga dahshat soldi. Bular asosan birinchi jahon
urushidan avval Angliya, Frantsiya, Italiyada ishlab chiqilgan “N’yuter”, “Farsal”,
“Vuazel’” nomli eski samolyotlar edi. XX asr texnikasining
kuch-qudratini
ko’rmagan, xali o’rta asrchilik urf-odati bilan yashayottan buxoroliklar uchun
bunday avia bombardimon bamisoli ofat edi. Frunze buyrug’i
bilan Buxoroni
bombardimon qilgan uchuvchilardan biri Foukes shunday xikoya qiladi: “....Biz
Buxoroni bombardimon qildik. Ayniqsa, mashhur “o’lim minorasi”ga tushgan
bomba garchan mohiyatan bir minoraning mo’ljalga
olinishi
biz uchun mutloq
foydasiz bo’lsa-da, bizga alohida zavq-shavq bag’ishladi”
1
. Buxoroni shturm
qilinishi natijasida 34
ta guzar, 3
mingdan ortiq do’kon, 20
ta saroy, 29 ta masjid
kuyub kul bo’lgan. Arki Oliydagi 300
ta imorat to’p va bombalar zarbidan xarob
bo’ldi, 2
mingdan ortiq Buxoro askarlari xalok
bo’ldi
2
.
I.2. Buxoro amirligida xattotlik va kitobat san’ati
O‘zbek xalqining ko‘p ming yillik tarixga ega bo‘lgan
madaniy
merosida xattotlik va kitobat san’ati alohida o‘rin egallaydi. Arablar istilosidan
so‘ng O‘rta Osiyoga islom dini bilan bir vaqtda kirib kelgan arab yozuvi qisqa
fursatda rasmiy yozuvga aylantirilishi natijasida arab alifbosi estetik zavq
beruvchi san’at asari darajasiga ko‘tarildi. Bu
yozuv namunalarida yozish
xattotlik (kalligrafiya) nomi bilan keng shuhrat qozongan. Mazkur soha tobora
keng rivojlanib bordi. Katta hunar va san’at hisoblangan bu soha egalari tarixda
xattot yoki kotib nomi bilan mashhur bo‘lib, o‘z mahoratlarini asrlar davomida
takomillashtirib bordilar.
Xattotlik san’ati islom dini va ilm fan markazlaridan biri bo‘lgan Buxoroda
ham keng rivojlangan bo‘lib ko‘p asrlik an’ana va tajribaga ega edi.
Davlat va
xo‘jalik ishlariga oid hujjatlar, ilmiy-badiiy asarlarning
barchasi arab yozuvida
1
Dostları ilə paylaş: