O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

Elektr zaryadning saqlanish qonuni. U quyidagicha ta’riflanadi: reaksiyaga kirayotgan yadro va zarralarning yig‘indi elektr zaryadi reaksiyadan so‘ng hosil bo‘lgan yadro va zarralarning yig‘indi elektr zaryadiga teng bo‘ladi. Agar biz quyidagicha

^A1 X+ ^A2 Y  ^A3 D  ^A4 C
(36.5)

Z₁ Z ₂ Z ₃ Z ₄
reaksiyani kuzatayotgan bo‘lsak, yuqoridagi qonunni Z₁+Z₂=
=Z₃+Z₄ deb yozishimiz mumkin. Bu qonunni bunday deb ham aytish mumkin: yadro reaksiyasi to‘liq yoyib yozilganda, reak- siyagacha bo‘lgan yadro va zarralarning pastki indekslari yig‘indisi reaksiyadan so‘ng hosil bo‘lgan yadro va zarralarning pastki indekslari yig‘indisiga teng bo‘ladi. Ushbu qonun reaksiya davomida qanday element yadrosi hosil bo‘lganligini aniqlashga yordam beradi.

2. 
   Nuklonlar sonining saqlanish qonuni. Uni quyidagicha ta’riflash mumkin: reaksiyaga kirayotgan yadro va zarralarning umumiy nuklonlar soni undan so‘ng hosil bo‘layotgan yadro va zarralarning umumiy nuklonlari soniga tengdir. (36.5) reaksiya
   

178

uchun ushbu qonun A₁+A₂=A₃+A₄ shaklida yoziladi, ya’ni reaksiyagacha bo‘lgan yadro va zarralarning yuqori indekslari yig‘indisi reaksiyadan keyingi yadro va zarralarning yuqori indekslari yig‘indisiga teng bo‘ladi. Bu qonun oxirgi hosil bo‘lgan yadroning massa sonini aniqlashga yordam beradi.

3.