O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.012.BMI. 2013 y. 

 

---

 

7 

3.1. Xom-ashyo tavsiflari. 

1. Turli sabzavot ekinlarini oziq-ovqat sifatidagi ahamiyati 

Pomidor.  Hozirgi  vaqtda  pomidor  dunyo  bo’yicha  ochiq  va  himoyalangan 

yerlarda  keng  tarqalgan  asosiy  sabzavotlardan  biri  hisoblanadi.  O’zbekiston  ham 

yirik  pomidor  ishlab  chiqaradigan  davlatlardan  hisoblanadi. 2007 yilda 

mamlakatimizda uni maydoni 58,47 ming gektarni, mevalarini yalpi hosili 1586,1 

ming  tonnani  tashkil  qilgan.  Pomidorni  ochiq  yerdagi  jami  sabzavot  ekinlari 

maydonidagi  xissasi  36,6  foizini,  yalpi  sabzavot  mahsulotlari  bo’yicha  esa  34,3 

foizini tashkil qiladi (Balashev N.N.,  Zeman G.O., 1981; Zuyev  V.I.,  Abdullayev 

A.G., 1982). 

Pomidor  mevalari  tarkibida  inson  uchun  zarur  turli  vitaminlar,  organik 

kislotalar, mineral tuzlar mavjud bo’lib, ular ishtahani ochish, modda almashuvini 

yaxshilash  xususiyatlariga  ega  bo’lib,  mehnat  qilish  qobilyatlarini  oshiradi. 

Sog’liqni  saqlash  tashkilotlari  tomonidan  berilgan  tavsiyalarda  O’zbekistonda  har 

bir  kishi  mavsumdan  tashqari  davrda  6,5  kg  sabzavot,  shu  jumladan  2,5  kg 

pomidor  iste’mol  qilishi  kerakliligi  ko’rsatib  o’tilgan.  Bu  me’yorni  ta’minlash 

uchun issiqxonalarda yetishtiriladigan pomidor hosildorligini oshirish va uni ishlab 

chiqarishni ko’paytirish maqsadga muvofiq (Zuyev V. va boshqalar, 2010). 

Mamlakatimizda  himoyalangan  va  ochiq  yerlarda  yetishtiriladigan  pomidor 

mevalari  yuqori  kalloriyali  bo’lib  nihoyatda  muhim  oziqalik  ahamiyatga  ega.  U 

asosan yangiligida iste’mol qilinadi va qayta ishlanadi. 

Bodring.  Bodring  mevalarida  kishiga  quvvat  beruvchi  moddalar  kam.  Uni 

oziqalik  ahamiyati  asosan  yuqori  mazaligi  va  boshqa  taomlar  bilan  qo’shib 

iste’mol  qilishda  ovqatlarni  hazm  qilishga,  ishtahani  ochishga  yaxshi  yordam 

beradi.  O’zbekiston  sabzavotchilik,  polizchilik  va  kartoshkachilik  ilmiy-tadqiqot 

institutining  ma’lumotlariga  ko’ra  bodring  mevalarini  tarkibida  95-96%  suv, 

azotsiz moddalar – 0,86% ni umumiy qand – 1,8-2,8% ni, quruq modda – 4-5% ni, 

turli vitaminlar (A, V va S) 8 mg% ni tashkil qiladi. Uni kulida kaliy, kalsiy, fosfor 

tuzlar ko’p. Yurak va buyrak ishini yaxshilaydigan ishqorli tuzlar bo’yicha bodring 

Bajardi 

Rahbar 

Yusupov A 

Mustafaev R