O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Axborotlashtirish kontseptsiyasi

5-modda. Elektron raqamli imzo vositalari va ulardan foydalanish
Elektron raqamli imzo vositalari elektron hujjatda elektron raqamli imzo yaratilishini, elektron raqamli imzoning haqiqiyligi tasdiqlanishini, elektron raqamli imzoning yopiq va ochiq kalitlari yaratilishini ta’minlaydigan texnik va dasturiy vositalar majmuidan iboratdir.
Elektron raqamli imzo vositalari qonunchilikda belgilangan tartibda axborot xavfsizligi talablariga muvofiq sertifikatlashtirilishi kerak.
Davlat organlari o‘rtasidagi idoralararo elektron hamkorlik milliy standartlar asosida ishlab chiqilgan elektron raqamli imzo vositalaridan foydalanilgan holda amalga oshiriladi.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hukumat to‘g‘risida”gi Qonuni.
Davlat xizmatlarini ko‘rsatish chog‘ida milliy va xalqaro (mintaqaviy) standartlar asosida ishlab chiqilgan elektron raqamli imzo vositalaridan foydalanishga yo‘l qo‘yiladi.
Elektron raqamli imzolar kalitlarini ro‘yxatga olish markazlarining “bulutli texnologiyalarida” (ishonchli saqlash tizimida) elektron raqamli imzo kalitlaridan foydalanish kamida ikki omilli autentifikatsiya qilish tartib-taomilidan foydalanilgan holda amalga oshiriladi.
Tarqatilishi cheklangan axborotni o‘z ichiga olgan elektron hujjatlar uchun elektron raqamli imzo kalitiga nisbatan qo‘shimcha talablar qo‘yilishi mumkin.

7. Axborot – resurs turlari sifatida - 1-qadam

Axborot resurslari - bu insoniyatning g'oyalari, shuningdek ularni ko'paytirishga imkon beradigan shaklda to'plangan ularni amalga oshirish bo'yicha ko'rsatmalar. Bunday manbalar kitoblar, individual nashrlar, dissertatsiyalar, patentlar, ilmiy va eksperimental loyihalash hujjatlari, ishlab chiqarish tajribasi to'g'risidagi ma'lumotlar va boshqalar.
2-qadam
Boshqa turdagi resurslardan (energiya, ishchi kuchi, mineral) farqli o'laroq, axborot resurslari ulardan foydalanish darajasiga qarab o'sib boradi. Ularning dolzarbligi axborot xizmatlarini ko'rsatish bo'yicha global inson faoliyatini yaratish, axborot xizmatlari uchun tashqi va ichki bozorni shakllantirish, jamoatchilik uchun ochiq bo'lgan davlat va mintaqaviy ma'lumotlar bazalarini yaratish, firmalar tomonidan oqilona va tezkor qarorlar qabul qilish, zarur ma'lumotlarni o'z vaqtida olish va tarqatish hisobiga banklar, fond birjalari, sanoat va savdo tashkilotlari.
3-qadam
Axborot resurslarining har xil turlari mavjud: ommaviy axborot vositalari, Internet, kichik kutubxonalarga bo'lingan kutubxonalar. Masalan, Internet yangiliklar lentalari, elektron arxivlar va barcha turdagi ma'lumotlar bazalaridan iborat. Har bir daqiqada yangilanayotgan yangiliklar lentalari tufayli oddiy fuqarolar ham, turli xil biznes va siyosiy tuzilmalar vakillari ham dunyoda bo'layotgan voqealardan xabardor bo'lishlari mumkin. Ko'p sonli arxivlar va ma'lumotlar bazalari kutubxonalarni va o'qish zallarini klassik shaklda almashtirishga qodir.
4-qadam
Hozirgi kunda "axborot resurslari" atamasi tez-tez kompyuterlarni va ularning tashqi qurilmalarini axborot tarqatish uchun eng ilg'or vosita sifatida nomlash uchun ishlatiladi. Kompyuterlar savdo, sanoat, menejment, bank, sog'liqni saqlash, ta'lim, fan va tibbiyot, transport va aloqa, ijtimoiy ta'minot, qishloq xo'jaligi va boshqa sohalarda faol foydalanilmoqda.
5-qadam
Axborot resurslari va texnologiyalarini rivojlantirish va takomillashtirish hozirgi zamonning eng muhim vazifalaridan biridir. Turli xil ma'lumotlarga bo'lgan talab va unga doimiy ravishda kirish zarurligi bilan bog'liq holda, uni almashtirish uchun tobora ko'proq yangi qurilmalar va usullar yaratilmoqda. Shuningdek, ularning rivojlanishini rag'batlantiradigan, shuningdek axborot resurslarini keng ommaga taqdim etadigan milliy tadqiqot dasturlari paydo bo'lmoqda.

8. 
   Axborotni hisoblash formulasi.-
   
9. 
   O’zbekiston Respublikasining «Axborotlashtirish to’g’risida»gi Qonuni – lex.uzga kiring!!!
   
10. 
    Iqtisodiy axborotning umumiy xususiyatlari –
    

Axborot iqtisodiyoti-bu ikki tushunchani ifodalash uchun ishlatiladigan atama. Birinchidan, axborot iqtisodiyoti-bu ijodiy ish va axborot mahsulotlarining ustun roli bilan ajralib turadigan tsivilizatsiya rivojlanishining zamonaviy bosqichi. Ikkinchidan, axborot iqtisodiyoti-bu axborot jamiyatining iqtisodiy nazariyasi.
"Axborot iqtisodiyoti ta'lim intizomi sifatida axborot omillaridan iqtisodiy tizimning tarkibiy qismi sifatida foydalanish qonunlarini o'rganadi... har bir insonga ulkan energiya va axborot qudratini beradigan axborot jamiyati insoniyat asrlar davomida yaqinlashib kelayotgan haqiqatni ochib berdi: axloqiy tamoyillar, dunyoning etakchi dinlari tomonidan to'plangan va zarar ko'rgan (O'g'irlamang, o'ldirmang, qo'shningizni seving va boshqalar), ular nafaqat diniy ta'limotlar, balki zamonaviy jamiyatning iqtisodiy hayotini tashkil etishning asosiy tamoyillari hamdir. Payg'ambarlarning donoligi bilan yoritilgan ijtimoiy tuzilish qonunlari (xususan, "oltin qoida" yoki "sevgi Qonuni" deb nomlangan printsip, "siz bilan nima qilishni xohlasangiz, boshqalar bilan harakat qiling") jismoniy qonunlar dan kam emas. Faqat bugungi kunda, axborot jamiyati ostonasida, insoniyat ko'p asrlar ilgari "o'sish uchun"qoldirilgan qonunlarga aylandi. Axborot iqtisodiyoti tizimi deganda iqtisodiy faoliyat tizimi tushuniladi, unda o'zaro bir xil, uzluksiz tadbirkorlik o'zaro ta'siri funktsiyasi amalga oshiriladi, buning aksi doimiy ravishda amalga oshiriladi. O'zaro aniqlik, uzluksizlik va teskari funktsiyalarning mavjudligi elementlar, jarayonlar va ularning arbitrajini huquqiy aniqlashni ta'minlaydi. Bugungi kunda bunday tizimlarning analoglari Visa/MasterCard to'lov tizimlari, Internet-savdo tizimlari va boshqalar.
Tizim telekommunikatsiya tarmoqlari, shu jumladan Internet, "bulutli hisoblash" platformasida qurilgan bo'lib, u global miqyosda elektron iqtisodiy hamkorlikning ommaviy formatini ta'minlaydi. Axborot iqtisodiyoti tizimi iqtisodiy faoliyat turlari bo'yicha tuzilgan va tizimga ba'zi yoki boshqa elementlarni kiritish natijasida dinamik ravishda o'zgarib turadigan aloqalarning mavjudligi bilan tavsiflanadi. Bunday holda, huquqiy maydonning yaxlitligini ta'minlash uchun elementlar va munosabatlar turlari o'rtasidagi uzluksizlikni saqlash sharti bajariladi.
Axborot iqtisodiyoti tizimi o'z-o'zini guruhlash resurslar va axborot ehtiyojlariga bog'liq bo'lgan aloqa turlari bo'yicha amalga oshiriladigan birliklardan iborat. Tizim birliklari qiziqish guruhlari, elektron tarqatish tarmoqlari va iqtisodiy hamkorlikning boshqa turli xil elektron biznes mozaikalarini shakllantirishi mumkin

11. 
    Axborot tizimlari va uning vazifasi.