O’zbekiston Respublikasi Xalq

pedagogikaga ta’rif berib 
“Pedagogika bola tarbiyasining fani demakdir” deydi.
Avloniy bola tarbiyasining 
nisbiy ravishda quyidagi tо‘rt bо‘limga ajratadi.

Tarbiyaning zamoni 

Badan tarbiyasi. 

Fikr tarbiyasi. 

Ahloq tarbiyasi. 
Avloniy tarbiya doirasini keng ma’noda tushunadi. Uni birgina ahloq bilan 
chegaralab qо‘ymaydi. U birinchi navbatda 
bolaning sog‘ligi
haqida g‘amxо‘rlik 
qilish lozimligini uqtiradi. 
Avloniyning fikricha, sog‘lom fikr, yaxshi ahloq, ilm ma’rifatga ega bо‘lishi 
uchun badanni tarbiya qilish zarur. «Badanning salomat va quvvatli bо‘lmog‘i 
insonga eng kerakli narsadir. Chunki qо‘imoq, о‘qitmoq, о‘rganmoq va о‘rgatmoq 
uchun insonga kuchli, kasalsiz organizm lozimdir». 
Bolalarda fikrlash qobiliyatini о‘stirish va bu tarbiya bilan muntazam 
shug‘ullanishi benihoyat zarur va muqaddas bir vazifa. Binobarin, u 
muallimlarning «diatlariga suyangan, vijdonlariga yuklangan muqaddas bir 
vazifadir. Negaki fikrning quvvati, ziynati, kengligi, muallimning tarbiyasiga 
bog‘liqdir». 
A.Avloniy ilmning jamiyat taraqqiyotidagi rolini tushunardi. Shuning uchun 
yoshlarni ilm sirlarini bо‘lishga, ayniqsa tabiiy fanlarni bо‘lishga chaqiradi. 
Chunki bu fanlar tabiatda bо‘lgan xodisalarni mohiyatini yechishga imkon beradi. 
Yoshlarni kitob mutoala qilishga chaqiradi. Uning fikricha, ilm agar jamiyat 
manfatiga xizmat qilmasa, halq farovonligi yо‘lida qо‘llanmasa, u о‘likdir. 
A.Avloniy о‘z ilmini amalda qо‘llay oladigan kishilarga yuksak baho beradi, ularni 
dono insonlar, deb biladi.

---

38 
Abdurauf Fitrat XX-asr boshlarida Vatan 
mustaqilligi va millat farovonligi 
uchun
kurashgan jadidchilik xarakati namoyondalaridan biri, u yirik olim, davlat 
va siyosat arbobi, mohir pedagog va buyuk ma’rifatparvardir. Fitrat о‘zbek 
olimlari ichida birinchi bо‘lib, о‘sha davrda