«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

1.3. NEFT VA GAZ KONLARI GEOLOGIYASI FANINING GEOLOGIYA VA UNGA YAQIN BO’LGAN FANLAR BILAN O’ZARO BOG’LIQLIGI

Kon geologi nuqtai nazaridan qarasak, neft yoki gaz uyumi yer qa’rining bir qismini tashkil etganining guvohi bo’lamiz. Neft yoki gaz uyumining hosil bo’lishida yoki uning ayni paytdagi rivojida turli geologik, fizik, ximik, gidrodinamik va boshqa jarayonlar kuzatiladi. Shuning uchun ham uyumni turli jihatdan o’rganishga imkoniyat mavjud. Qayd etilgan jarayonlarni geologiya va geologiyaga aloqasi bo’lmagan fanlar tadqiq qiladi. Binobarin, neft va gaz konlari geologiyasi fanining fazilatlari shundan iboratki, bu fan boshqa fanlarning metodlari orqali olingan nazariy qarashlar va daliliy ma’lumotlardan keng miqyosda foydalanadi va o’zining xulosalarida boshqa fanlar qonuniyatlariga tayanadi.
Chunonchi, mahsuldor qatlamlarning yer po’stida yotgan holati birinchi navbatda dala seysmik tadqiqotlari natijasida ma’lum bo’ladi. Uyum quduq qazish yo’li bilan ochilsa, seysmik tadqiqotlardan olingan ma’lumotlar strukturalar geologiyasi fani metodlari bilan aniqlanishi mumkin. Burg’ qudug’idan olingan kern, neft, gaz va suv namunalari kimyoviy va qatlamlar fizikasi metodi bilan tadqiq qilinadi. Tog’ jinslari xususiyatlari to’g’risidagi manba kon geologiyasi, quduqlarni gidrodinamik tekshiruvlari natijasidan olinadi. Bunday metodlarning nazariy asosi bo’lib yer osti gidravlikasi va quduq geofizikasi hisoblanadi. Chunki kon geologiga zarur bo’lgan ma’lumotlarning 90% quduqda bajarilgan geofizik metodlar orqali olinadi.
Neftga to’yingan jinslarining yotish sharoiti va xususiyatlari to’g’risidagi ma’lumotlarni umumiylashtirib shuni aytish mumkinki, kon geologi ko’pincha yangi printsiplar, qonun va metodlarni yarataolmaydi, lekin ish faoliyatida u ko’pincha oraliq fanlar: tektonika, stratigrafiya, petrografiya, litologiya, gidrogeologiya, yer osti gidravlikasi va bir qator boshqa fanlarning nazariy qarashlari, qonuniyatlari va qoidalariga amal qiladi.
Shuni alohida qayd etish zarurki, ayni paytda hech bir fan sohasini matematika va EHMlarsiz tasavvur etish qiyin. Binobarin, neft va gaz konlari geologiyasi fanida matematik metodlar va EHMdan keng miqyosda foydalaniladi.
2-bob.