P. Mamutov assistent o’qituvchi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti Tayanch so’zlar

QORAQALPOG‘ISTON RESPUBLIKASI MAKTABLARIDA KICHIK YOSHDAGI MAKTAB O‘QUVCHILARINI SOG‘LOMLASHTIRISHNI TASHKIL ETISH BO‘YICHA USLUBIY KO‘RSATMALAR
P.Mamutov - assistent o’qituvchi
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti


Tayanch so’zlar: bolalar, jismoniy rivojlanish, Nukus, Mo'ynoq.
Ключевые слова: дети, физическое развитие, Нукус, Муйнак.
Key words: children, physical development, Nukus, Muynak.

Yosh avlodning o'sishi va rivojlanishining individual tipologik xususiyatlarini o'rganish, turli yoshdagi va jinsdagi bolalarning jismoniy rivojlanishidagi og'ishlarni aniqlash bolalar va o'smirlarning sog'lig'ini himoya qilish vazifalari bilan chambarchas bog'liq bo’lib, ta'lim va tarbiyaga tabaqalashtirilgan yondashuvlarni izlab topish, gigienik tartibga solish tamoyillari, bir tomondan, u etarlicha katta ko’lamda bolalar kontingentini qamrab olishi, ikkinchi tomondan, ularning geterogenligini hisobga olishi kerak [6].

Bolalarning jismoniy tarbiyasi bolalar salomatligini saqlash masalalarini hal qilishda asosiy o'rinlardan birini egallaydi. Xorijiy mamlakatlarda yosh avlod qanday tarbiyalanishiga qiziqish qadimgi davrlarda ham kashf etilgan. Yunon tarixchisi Gerodot Bobil va Misrda yoshlar tarbiyasi haqida gapirsa, rim tarixchisi Tatsit qadimgi germanlar tarbiyasining o’ziga xos xususiyatlarini qayd etgan. O'shanda ham utilitar maqsad qo'yilgan bo’lib, o'z mamlakatlarida yoshlarning ta'limini yaxshilash uchun qo'shnilar tajribasidan foydalanishgan. Evropa hamjamiyati, Shveytsariya, Avstriya, Skandinaviya mamlakatlarida jismoniy tarbiya butun tarbiya jarayonining muhim, o'ziga xos, ajralmas tarkibiy qismi, individual o'quvchining shaxsiy va ijtimoiy rivojlanishi, ajralmas qismi bo’lib, bolaning integral shaxsiyatini rivojlantirish sifatida qaraladi [3].
Ibn Sino bola rivojlanishining har bir bosqichining xususiyatlariga e’tibor qaratib, ularga mos ravishda tarbiya va ta’lim rejasini tuzishni maslahat beradi. Shunday qilib, pedagogik tamoyillardan biri, uning fikricha, bosqichma-bosqich pedagogik dasturlarni tayyorlashdir [2].
O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuni va Davlat umumta’lim standarti o‘qituvchini maktab o‘quvchilarining yosh va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda barpo etish, bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish vositasi sifatida o‘zlashtirishga yo‘naltirilishi lozim bo‘lgan har tomonlama rivojlantiruvchi ta’limga yo‘naltiradi [5].
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ko‘rsatkichlariga ko‘ra, O‘zbekiston aholi salomatligi bo‘yicha oxirgi o‘rinlardan birida. Mamlakatda surunkali kasalliklarga chalingan, nogiron, og'ir hayotiy vaziyatda bo'lgan ko'plab bolalar qayd etilgan. Kambag'allik, ichimlik suvi va ijtimoiy gigiena darajasining pastligi fonida aholining immunizatsiyasini oshirishga qaratilgan maxsus dasturlarning yo'qligi turli infektsiyalarning paydo bo'lishi va rivojlanishiga yordam beradi, bu ham aholi, ayniqsa bolalar salomatligiga salbiy ta'sir qiladi. Shunga qaramay, O‘zbekiston hukumati, birinchi navbatda, jismoniy tarbiya , jumladan, kichik yoshdagi maktab o‘quvchilari uchun ham barpo etiladigan dasturiy materialni yaratishga hissa qo‘shish, ;исмоний тарбия ва спорт соҳасини давлат томонидан тартибга солиш orqali vaziyatni yaxshilashga harakat qilmoqda. Kichik maktab o'quvchilarining jismoniy tarbiyasi boshlang'ich maktabdagi o'quv jarayonining muhim vazifasidir, ammo jismoniy tarbiya bo'yicha maktab dasturlari bolalarning jismoniy rivojlanish darajasiga asoslanishi kerak (Ўзбекистон Республикасининг Қонуни, 04.09.2015 йилдаги ЎРҚ-394-сон).