Azərbaycan mühacirət nəsri
41
ğun idarəsində dili bir, inancı bir, özü bir qardaşlarımız
vardır. Onlara sahib çıxmağa hazır olmalıyız. Hazır
olmaq yalnız o günü susub bəkləmək deyildir. Hazırlan-
maq lazımdır. Millətlər buna nasıl hazırlanır? Mənəvi
körpülərini sağlam ataraq. Dil bir körpüdür. İnanc bir
körpüdür. Tarix bir körpüdür. Köklərimizə enməli və
olayların böldüyü tariximizin içində bütünləşməliyiz.
Onların (dış türklərin) bizə yaklaşmasını bəkləyəməyiz.
Bizim onlara yaklaşmamız gərəklidir» (30 ekim 1933.
Ziraət bankası) (sitat bu mənbədən verilir: «Azerbaycan
Türk Kültür Dergisi», Ankara, 2005, sayı 360, t.v. s. 2).
Yəqin ki, şərhə ehtiyac yoxdur.
H.Quliyevin sözügedən kitabının «Məhəmməd
Əsəd bəy və mühacirət ədəbiyyatı problemləri» adlanan
IV fəslinin isə araşdırdığımız mövzu ilə bilavasitə əla-
qəsi olmadığından, ondan bəhs etməyi lazım bilmirik.
Beləliklə, Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı dedik-
də, siyasi mühacirətimizin 1920-1991-ci illər arasında
yaratdığı ədəbiyyat – bədii əsərlər, ədəbi tənqid və ədə-
biyyatşünaslıq nümunələri nəzərdə tutulur. Fəqət heç də
bütün əsərlər yox, Azərbaycan istiqlalı ideyasına səda-
qətlə qələmə alınmış əsərlər. M.Ə. Rəsulzadənin yazdığı
kimi: «Azərbaycan istiqlal qayəsini mənimsəmiş, vətə-
nin müstəqbəl istiqlalına iman etmiş və kəndi xüsusi hə-
yat və səadətini millət və məmləkətin həyat və səadəti
şərti ilə təsəvvür edə bilmək idealizminə ermiş bir gənc
azərbaycanlı sadə mühəndis, sadə hüquqçu, sadə me-
mar, sadə iqtisadçı, tarixçi və sairə olmaqla iktifa edə-
məz. O, eyni zamanda vətənçi bir mühəndis, milliyyətçi
bir hüquqçu, istiqlalçı bir iqtisadçı, tarixçi və sairə ol-