shakllarini, (maktab, kurslar, oliygoh), balki inson tomonidan kundalik
hayotda egallanayotgan bilim va malakalarni ham z ichiga oladi.
Boshqa faoliyat turlari b lmish yin va mehnatdan zining
maxsusligi mohiyati bilan ajralib turuvchi bu faoliyatni psixologik
faoliyat sifatida yondashilganda, qish faoliyatining uyushgan
shakllarini k riladi. Uning eng muhim jihati shuki, u istalgan boshqa
bir faoliyatga insonni tayyorlaydi va uning asosi b lib hisoblanadi.
Psixologlarning bu boradagi izlanishlariga k p
b lgani y q
(taxminan 50 yillardan boshlangan) va bu sohada hali u darajada
sezilarli ishlar qilingan emas. Ammo qish faoliyatini tashkil qilish
uchun asos yetarli darajada shakllangan va ular qitish nazariyasining
aniq savol-muammolariga psixologiyaning bir yoqlama yondashishiga
y l q yadi.
quv faoliyati nazariyasining asosi nima va u psixologiya qitish
metodikalarini ishlab chiqishda qanday ahamiyatga ega?
Awalambpr, psixologiyaning qaysi sohasida ishlashdan qafi nazar,
qituvchi qish faoliyati nazariyalarining asosiy qonun qoidalarini
bilishi zarur. Bu bilim egallab olish qoidalari va qitish metodikalarini
t ri tuzish uchun juda muhim. qish faoliyati psixologiyada ilmiy
tushuncha sifatida bir yaqqol ifodaga ega emas. Rus pedagogikasi va
psixologiyasining «klassik» nazariyalarida — bu «kichik maktab
yoshdagi yetakchi faoliyat*, «ijtimoiy faollikning asosiy shakli» sifatida
e'tirof etiladi.
D.B.Elkonin va V.Davidovning ta'kidlashicha, qish faoliyati -
bu quvchining nazariy bilimlar— zlashtirishga qaratilgan va
flkrlashning sishini ta'minlaydigan faoliyatlaridan biri sifatida
k rsatiladi. qish faoliyati quvchining zi amalga oshirib zini
zgartirish uchun maxsus tashkil qilingan faoliyat b lagidir. qish
fkoliyatining muhim qismi quv tbpshiriq hisoblanadi. Topshiriq
yechilish jarayonida, har bir amaliy mash ulotdagi kabi, quvchi
tomonidan rganilayotgan obyektda yoki bu haqdagi tasawurda
ma'lum bir zgarishlar yuzaga keladi, ammo natijada subyektning zi
zgaradi. quv topshiri i subyektda oldindan berilgan zgarish sodir
b lgandagina yechimi topilgan deb hisoblash mumkin. qish faoliyati
jarayonida (yosh avlod) quvchilar kattalarning tarbiyasiga tayanadi,
rganadi. Har bir yosh avlod dunyo haqidagi bilimlarni bevosita uni
rab turgan borliqdan oladi, ammo yoshlar bu bilimlarni zi
yaratmaydi, balki ularni katta avlodlardan «narsa (buyumlar), maxsus
lashkilot va yangi avlodning bu narsalar bilan bo liq faoliyati orqali*
oladi.
Aynan mana shu «buyumlar bilan» maxsus uyushtirilgan faoliyati,
Innoniyat tajribasi, katta avlodning ana shu buyum — mahsulotni
VHrutish b yicha tajribasining egallashi qish faoliyatidir.
23
Bunda z kasbiy vazifalarni bexato bajaradigan mutaxassislik
Dostları ilə paylaş: