1 мъаруза ўЎҒғҚқҲҳ

6.1.4 Jahon bozorida ishtirok etayotgan mamlakatlar tajribasida mahsulot 
ishlab chiqaruvchilar va uni yetkazib beruvchilar
1. Yetkazib berilgan torvar sifati bo‗yicha mutloq ishonchli (korxona)lar, ya‘ni, 
bunday guruhga ISO 9000 standartlari talablari asosida sertifikatlashtirilgan sifat 
tizimlari mavjud korxonalar kiradi. Ular shartli ravishda «A» guruh korxonalari 
deyiladi. 
2. Yetkazib berilgan tovar sifati bo‗yicha nisbatan ishonchli korxonalar. Bu 
guruhga kiruvchi korxonalar ISO 9000 xalqaro standartlari talablari asosida sifat 
tizimlarini endigina amalga oshirayotgan korxonalar kiradi va shartli ravishda ular 
«V» guruh korxonalari deyiladi. 
3. Yetkazib berilgan tovar sifati bo‗yicha ishonchsiz korxonalar. ularga ISO 
9000 standarti talablari asosida sifat tizimlari yaratilmagan korxonalar kiradi va ular 
shartli ravishda «S» guruhi deb ataladi. 
Bozor ekspertlarining ma‘lumotlariga haraganda «A» guruhiga kiruvchi 
korxonalarning mahsulotlari «S» guruhiga kiruvchi korxonalarning mahsulotlariga 
nisbatan deyarli 50 foizga ortig‗i bilan sotilar ekan. ISO 9000 xalqaro standartlarining 
yuqorida ta‘kidlab o‗tilgan afzalliklarini hisobga olgan holda, ayrim mustaqil Davlat 

---

145 
hamdo‗stligi davlatlarida ularni joriy etgan korxonalarga qo‗shimcha imtiyozlar 
beriladi. Masalan, Rossiya Federasiyasida ishlab chiqarish bo‗yicha davlat 
buyurtmalari faqat ISO 9000 xalqaro standartlari talablari asosida sifat tizimlari 
sertifikatlashtirishdan o‗tkazilgan korxonalarga beriladi. 
VII
-
MODUL.
STANDARTLASHTIRISH VA 
O„ZAROALMASHUVCHANLIK ASOSLARI 
7.1 Standartlashtirish jarayonlarining rivojlanish qonuniyatlarida 
matematik sonlar ketma-ketligining ahamiyati va qo„llanilishi
 
Standartlashtirishning maqsad va vazifalaridan kelib chiqib, ta‘kidlash lozimki, 
u fan, texnika va ilg‗or texnologiya yutuqlariga to‗la asoslanadi hamda na faqat shu 
kun, balki kelajak taraqqiyotining istiqbolini aniqlab, ilmiy–texnik taraqqiyotga 
muvofiq uyg‗unlashgan uzviy jarayonda amalga oshiriladi. 
Standartlashtirish tabiiy fanlarga tayangan holda nazariy va amaliy modellar 
asosida, umumtexnika fanlari tomonidan erishilgan fundamental va amaliy natijalar 
tahlili asosida, maxsus fanlar bo‗yicha erishilgan nazariy bilim va amaliy ko‗nikmalar 
ko‗lamini tartiblashtirish bo‗yicha me‘yoriy ilmiy uslublar majmuasini barpo etar 
ekan, u so‗zsiz nazariy asosga ega bo‗ladi. Jumladan matematik sonlar ketma–ketligi 
standartlashtirishda muhim o‗rin tutadi.