2-modul. Taraqqiyotning “O„zbek modeli” va uning o„ziga xos xususiyatlari

Partiya raisi yolg„iz о„zi partiya nomidan qarorlar va bayonotlar qabul qilmoqda, 
qurultoy va plenumlarda saylanadigan shaxslarni lavozimga tayinlab, lavozimdan 
olmoqda. Kommunist diktatorlar ham bunday ishlarni qilmagan edi" 
(
Yigitaliyev S. 
Men xalq bilan birgaman // "Xalq sо„zi" gazetasi, 1993 yil 29 dekabr
.).
О„zbekistonda milliy mustaqillikning e‟lon qilinishi, Ittifoqdan mustaqil 
davlat tuzilmalarining shakllanishi, sobiq kommunistik partiya tashkilotlarining 
butunlay tugatilishi natijasida fuqarolik jamiyati instituglarini shakllantirish uchun 
shart-sharoitlar yaratildi. Mamlakatda xalq о„z manfaatlari va siyosiy irodasini 
erkin bildirish, erkin ifoda etishi uchun huquqiy asoslar hamda munosib siyosiy 
muhit yaratilishi bilan siyosiy partiyalar ham tuzila boshladi. 
Hozirgi davr jahondagi demokratiyaning asosiy mezonlaridan biri 
saylovlarning kо„ppartiyaviylik asosida о„tkazilishidir. 1991 yilning 18 noyabrida 
qabul qilingan "О„zR Prezidenti saylovi tо„g„risida"gi Qonunda saylovning 
kо„ppartiyaviylik asosida о„tkazilishi hukuqiy jihatdan e‟tirof etildi. Mazkur 
Qonunda siyosiy partiyalar mamlakat Prezidentligiga nomzodlar kо„rsatish 
huquqiga ega ekanligi bayon etildi. 
"О„zRda jamoat birlashmalari tо„g„risida”gi Qonunning kо„ppartiyaviylik 
tizimi shakllanishining huquqiy jihatlarini ta‟minlab berishi natijasida mamlakatda 
yangi siyosiy partiyalarning yuzaga kelish jarayoni boshlandi. Milliy mustaqillik 
davrida tashkil topgan ilk siyosiy partiya О„zbekiston Xalq demokratik 
partiyasidir. Partiyaga 1991 yil 1 noyabrda bо„lib о„tgan ta‟sis kurultoyida asos 
solindi. Qurultoy mustaqil О„zbekiston tarixidagi muhim siyosiy voqea, ya‟ni 
О„zbekiston XDP ta‟sis etilganligini e‟lon qilib, uning Dasturi va Nizomini qabul 
qildi. 
Lekin, Xalq demokratik partiyasi tashkil etilgandan sо„ng, uning rivojlanishi 
bir tekisda ketdi, deb bо„lmaydi. Xususan, XDPning kо„pgina mahalliy 
kengashlari partiya quyi bо„g„ini tizimini tezroq shakllantirishga berilib, ular 
tarkibining sifatiga, a‟zolarning umumiy soni va uyushganlik darajasiga yetarli 
e‟tibor bermadilar. Oqibatda a‟zolar soni 10 kishigacha bо„lgan boshlang„ich