110
Pektin moddalari — poyadagi parenxima va po‘st to‘qi ma larning
asosiy tashkil qiluvchi qismi (75—80 % gacha);
bu mod dalar kam
miqdorda po‘stloq tolasida ham bo‘ladi. Biologik va kimyoviy ishlashda
ular mustahkamligi sellulozaga qaraganda kam hamda maxsus xil (pektin
parchalovchi) mikroblar ta’sirida bir qancha oddiy moddalarga bo‘linadi
(organik kislota, spirt, qand va boshqalar). Kuchli kislota yoki ishqorning
kuchsiz eritmasida qaynatilganda eriydi.
Legnik — poya yog‘ochligini tashkil qiluvchi asosiy qismlaridan biri
tola qismiga ham kiradi. Biologik ishlovga juda mustahkam; legninni
parchalovchi mikroblar tabiatda kam uchraydi.
Biologik ivitishda
o‘zgarish ko‘rinmaydi. Kuchli kislota va ishqor eritmasida qaynatilganda
legnin eriydi.
Qand — oddiy uglevod, suvda yaxshi eriydi va mikroor ga nizmlar
3.3-rasm. MT—100—K agregatining va namlash moslamasining chizmasi:
a — MT—100—K agregatining texnologik chizmasi; b — namlash mosla ma sining
chizmasi: 1 — poya uchun stol; 2 — yuqorigi namlash tizimi (teshikli quvurlar); 3 —
pastki namlash tizimi; 4 — qoziqsiz zanjir;
5 — qoziqli zanjir; 6 — o‘tkazish stoli; d — MT—100—K agregati ezish-titish
qismining chizmasi.
I —
ezish qismi; II — titish qismi; III — ezish qismining ta’minlovchi valeslari;
1 — ta‘minlovchi valik; 2—11 — ezish
qismining riflali valeslari; 12 —
titish qismining ta’minlovchi valeslari; 13 —
titish barabani; 14 — zanjir-
plankali transportyor; 15 — yo‘naltiruvchi valik; 16 —
chiqaruvchi valeslar;
17 — chiqaruvchi transportyor; 18 — taranglovchi yulduzcha.
Po‘stloqlar
Poyalar
a
)
b
)
2
3 2
3 2
3 2
3 2
5
6
I
II
12 13
15 16
17
18
14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1
4
d
)
III
111
uchun qulay oziqlanish muhiti hisoblanadi. Mikroblar ta’sirida yengil sut,
sirka va boshqa organik kislotaga hamda karbonat angidrid, vodorod
va boshqa gazlarga bo‘linadi.
Kraxmal — murakkab uglevod bo‘lib, asosan, poyaning parenxima
to‘qimasi va yog‘ochlikda bo‘ladi. Qandga qaraganda mikroorganizmlar
yordamida tarkibiy qismlarga ajralishi birmuncha qiyin. Kuchsiz kislota
eritmasida qaynatilganda eriydi.
Dubil moddalar — poya po‘stlog‘ining parenxima to‘qimasi va qisman
tolaning o‘ziga shimilgan bo‘ladi. Kanoppoyada bu modda ko‘p. Dubil
moddalar oson va qiyin eriydigan bo‘lib, ular ning ko‘pi qiyin eriydi.
Shunday qilib, poya tarkibiga kirgan moddalarning qisqacha tasnifi shuni
ko‘rsatadiki, kanopni biologik ishlash vaqtida bu moddalardan pektin
moddalarini tashkil qilgan parenxima, kambiy, epidermis to‘qimalari erib
parchalanadi, toladagi selluloza esa o‘zgarmaydi. Ivib tayyor bo‘lgan poya
yoki po‘stloq maxsus titib yuvadigan mashinalardan o‘tkazilib, ulardan
toza texnikaviy tolalar ajratib olinadi.
Dostları ilə paylaş: