İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
BEDRİ RUHSELMAN 271 nın hayatına mal olabilecek neticeleri doğurur. Fakat böyle ol- maması icap eden yerlerde bu ahenk aslâ bozulmaz. * * * Dünyada hayatın idamesi ve varlıkların inkişafı için kurulan bu büyük ahenge mevsimler güzel bir misal olurlar. Mevsimler, hayat sahiplerinin yaşama imkânları dahilinde kalan suhunet derecelerindeki muayyen sınırlarını aşmaksızın, büyük bir ni- zam ve intizam içinde birbirlerini takip ederler. Bunların akışla- rındaki otomatizma, büyük vazifeliler tarafından kurulmuştur. Bu sayede meselâ mutedil iklimlerde, kızgın yaz günlerinden birdenbire kışın en soğuk günlerine atlanıvermez. Suhunet de- receleri en üst huduttan en alt hududa ve en alt huduttan en üst hududa gelinceye kadar kademe kademe, her gün biraz daha değişmek suretiyle tatlı bahar akışları içinde yazlardan kışlara, kışlardan yazlara geçilir ve hiçbir vakit çizilmiş suhunet dere- celerinin hudutları ne aşağıda, ne yukarıda, dünyadaki hayat sahiplerinin tahammül edemeyecekleri seviyelere uzanmaz. Bu hâl, âlemlerin büyük ahengine uyan yüksek plânlar tarafından tanzim edilmiş hesaplı bir tertiptir. Mevsimlerin sıcaklık soğukluk dereceleri, varlıkların her tür- lü ihtiyaçlarına cevap veren materyallerle doludur. Burada da büyük bir tertip ahengi vardır. Ve bütün bu nizam ve tertipler, kâinatın umumî tekâmül akışı içinde, dünya varlıklarına sonsuz imkân kaynakları hazırlamak hedefi yolunda kurulmuştur. Bu ahenkten zerre kadar şaşmamak üzere sayısız vazifeli varlıklar bu kuruluşlarda vazifelenmişlerdir. İlkbaharın tatlı ve hayat için lüzumlu olan nemli havaları bir sürü nebat ve hayvan bedeninin uyanmasına sebep olur. Her şey tazelenir, gençleşir. Yaz mevsimi, olgunluk devridir. Bütün meyveler olgunlaşır, her hayat sahibi kendisinde mevcut olan kudretleri ortaya döker. Bu bir verimlilik mevsimidir. Sonbahar, muayyen bir devre zarfındaki vazifelerini görmüş bâzı varlıkla- rın, yeni hayatlarına hazırlanmak üzere muvakkat bir uykuya, ölüme ve istirahate olan ihtiyaçlarını karşılar. Bu sırada yaprak- İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 272 lar solar, dökülür. Ağaçlar gizli hayatlarına dönmeye başlar. Ge- lecek bahardaki yeni uyanışlarına kendilerini hazırlamak üzere birçok hayvan, kabuğuna, yuvasına çekilir veya kendisini gele- ceğe hazırlayan uykusuna veya ölümüne dalar. Kış, bütün bedenlilerin her türlü tekâmül materyalini ihtiva eden bir mevsimdir. O mevsimde insanlar, bir sürü imtihanla, tecrübe ile, müşahede ile karşılaşırlar. Nisbeten çetin şartlar al- tındaki çalışmalar, cehit ve gayretler insanların olgunlaşmaları- na, pekinleşmelerine yardım eder. Bütün bunlar birbirine bağlı tertipler içinde, karşılıklı alışverişlerle ve birbirine dayanışma- larla vukua gelirler. Bunların her biri dünyanın umumî armo- nisini teşkil eden ve bu umumî armoni içinde birbirine sımsıkı bağlı olarak bulunan nizamlar ve tertiplerdir. Her iklimin kendisine mahsus bir nizamı kurulmuştur. O nizam, o iklimde yaşayan varlıkların hayat imkânlarıyla ve ta- hammül dereceleriyle aynı ayarda olarak yürütülür. Sıcak iklim nebatları, hayvanları ve insanları, muhtaç oldukları hayat şartla- rını o iklimde bulurlar. İklimler büyük bir sadakatle bu ahenge uyarlar. Hiçbir vakit tropikal bölgelerde buz dağları teşekkül et- meyeceği gibi, buz mıntıkalarında da kızgın çöller, sıcak bölge- ler bulunmaz. Zira bu gibi hâller, oraların sakini olan bedenlerin yaşama imkânlarına uygun değildir. Yerlerin kuruduğu, nebatların susuz kaldığı, hayvanların içecek su bulamadığı ve insanların kuraklıktan, mevsimsiz bir ölümle karşı karşıya kaldığı anda, derhal büyük ahenge uygun faaliyetlerle vazifelenmiş varlıklar harekete geçerler ve o bölgeye tesirlerini göndermeye başlarlar. Bu tesirler sayesinde bulutlar toplanır, yeryüzüne inen yağmur suları ortalığı canlandırır, za- rarlı durumların vukua gelmemesi için mükemmel ve ahenkli bir otomatizma kurulmuş olur. Yerdeki sular, muayyen hararet derecesi ile buharlaşarak tekrar gökyüzüne çekilir ve lüzumu olunca yağmur hâlinde gene yere iner. Bu suretle bütün hâller ve yürüyüşler, umumî tekâmül akışı ahengine uygun bir nizam içinde kıl kadar şaşmadan yollarında devam edip giderler. BEDRİ RUHSELMAN 273 * * * Geceler muayyen fasılalarla gündüzleri takip eder. Bu husus- ta yeryüzündeki her bölgenin mevsimine göre bir ayarı, periyo- dik bir tertibi vardır. Muayyen mevsimlerde günlerin ve gecele- rin müddetleri daima sabit olarak kalır. Bütün bunlar, şaşmayan tertipler dahilinde cereyan eden hâllerdir. Dünyada, her hâdisede ve durumda muntazam bir ritim dahi- linde ve büyük bir uygunluk içinde vuku bulan hâller ve düzen- ler, dünyanın umumî ahenginin birer tezahürüdür. Nizamsız, bozuk hiçbir şey yoktur. Bütün olaylar, derece derece her varlı- ğın tekâmülü ile ayarlı ve ona yardımcı olarak ortaya konmuştur. Dünya, muazzam bir ahenk olan kâinatın küçük bir parçasıdır. Burada vukua gelen şeylerin hiçbiri bu ahengin dışına çıkamaz. Çıkarsa mevcut olamaz. Zira ahenk, hâdiselerin büyük tekâmül yolunda her noktasında birbirine intibakı, uygunluğu ve birbiri- ni tamamlayıcı durumda bulunması demektir. Bu ise hâdiseleri husule getiren bütün hareketlerin, birbirine tam mânâsıyla kay- naşmış olmasını ifade eder. Hâlbuki her varlık, her madde cüzü, her vibrasyon birer hareket mudilesidir. Bütün kâinatın hiçbir zerresinin, ışık hüzmelerinden azade olamayacağını evvelce be- lirtmiştik. Bu ilâhî ışık, ahengin kendisidir ve kâinatın bütün ha- reketleri ancak bu ilâhî ışık kudretiyle var olabilir. Bu noktayı da belirtmiştik. Şu hâlde, ahenkten ayrılmak demek, bu hareketler- den mahrum kalmış olmak demektir ki hareketlerden mahrum kalmış hiçbir maddenin, hiçbir varlığın mevcudiyeti ve bekası düşünülemez. Demek ki nerede hareket varsa orada muhakkak kâinat ahenginin bir tecellisi mevcuttur. * * * İnsanlar nazarında iyilik, kötülük, bozukluk, düzensizlik, mânâsızlık, alçaklık, yükseklik, münasebetsizlik gibi görünen şeylerin hepsi izafîdir. Bunlar, insanların kâinat nizamı ve ahen- gi hakkındaki görüş noksanlıklarının neticelendirdiği kısır hü- kümlerden ibarettir. Bir arslanın, kendisini müdafaadan âciz bir geyiğe saldırarak onu parçalayıp yavrularına yedirmesi, bü- Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|