Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski

l
l
l
l
l
l
l
Eleştirel (sorgulayıcı)'dir:
Akıl ve mantık ilkelerine dayanır:
Evrenseldir:
Birleştirici ve bütünleyicidir:
Öznel (subjektif)'dir:
Kendini yenileyebilir:
Yığılan (kümülatif) bir bilgidir:
Felsefe etkinliği, bilgileri kritik ederek doğruları yanlışlardan ayıklama, yeni
bilgiler ve yorumlar üretmedir. Çünkü felsefi tavıra sahip biri, hiçbir şeyi olduğu gibi kabul etmez.
İnsan; olayları, varlığı anlamak için akıl ve mantık ilkeleri ile hareket
eder. Böylece felsefede çelişkili yargılara ve kendi aralarında tutarsız görüşlere yer verilmez.
Felsefi bilgi ele aldığı varlık, bilgi ve değer konuları bakımından evrenseldir. Çünkü bu
konularla ilgili olarak filozofların ortaya koyduğu ürünler tüm insanlığa aittir.
Filozof, tüm bilgiler üzerinde bir üst düşünme gerçekleştirerek bütüncül
bir açıklama yapar. İnsanı, varlığı ve yaşamı bilimler gibi parçalara ayırarak değil bir bütün olarak
kavramaya ve açıklamaya çalışır.
Felsefi bilgi, filozofların kişisel düşünme yeteneklerine bağlı olmasından dolayı
özneldir. Bu nedenle felsefede aynı konuda birçok farklı görüş ortaya çıkabilmektedir.
Felsefe hiçbir konuda son sözü söyleyemez. Katı ve değişmez olmadığı için esnek
bir bilgidir. Her an yeni bir felsefi açıklama mümkündür.
Felsefede; bilimlerde olduğu gibi ilerleme değil, yığılma söz
konusudur. Her filozof daha önce işlenmiş bir konuyu yeniden ele alır ve yeni sonuçlara ulaşmaya çalışır.
Eksiksiz ve tam bilgiye ulaşmak istendiğinden bilgi, sürekli artar, çoğalır ve genişler.
28
Evrenseldir
: İnsanlığın ortak mirasıdır. Herkes bilime katkıda bulunabilir. bu yönde bilim
kimsenin veya her hangi bir ülkenin tekelinde değildir her hangi millete ait değildir.
.....................................: Doğrulanabilme ve yanlışlanabilme özelliğine sahiptir. Doğrulanmış bilgiler
kesinlik kazanır.
.....................................: İlk bilimsel bilgilerden günümüze kadar bilimsel bilgiler birikerekk gelmiştir. Her
defasında biraz daha ileriye götürülerek ilerlemiştir
Bilimin önermeleri doğrudan ya da dolaylı gözlem ve deney konusu olan olguları
ifade eder
Bilimsel bilgi objektiftir. Duygu ve önyargılardan bağımsız olmalıdır.
.....................................: Bilimsel bilgi aynı koşullarda aynı sonucu verip yinelenebilir.
.....................................: Bilimsel bilgi gerek üretirken gerekse doğrulanırken mantık kurallarına dayanır.
Bundan dolayı tutarlıdır.
: Bilimsel bilgi yöntemli olarak elde edilir ve belli bir düzen içerisindedir.
.....................................:
.....................................:
Sistemli ve düzenlidir
2. Felsefi Bilginin Özellikleri
Uygulayalım-3
1. Aşağıdaki felsefi bilginin özellikleriyle ilgili metni inceleyerek metin sonunda verilen
eşleştirme tablosunu doğru olarak eşleştiriniz.
2. Eşleştirme tablosunda bir özellik iki defa açıklanmıştır. İki defa açıklanan bu özelliği
tablonun altında bulunan noktalı alana yazınız.

---

29
Hiçbir şey olduğu gibi kabul edilmez eleştirilir.
İ
ğil yığılma vardır.
lerleme de
Tüm konular parçalanarak değil bütün olarak açıklanır.
Kişisel düşünmeye bağlıdır.
Her an yeni açıklamalar mümkün olduğundan son sözü söylemez.
Çelişkili yargılara ve tutarsızlıklara yer verilmez.
Ele alınan konular tüm insanlığa aittir.
Birleştirici ve bütünleştirici
Öznel
Sorgulayıcı
Kümülatif
Evrensel
Akıl ve Mantık
İlkelerine Dayalı
Kendini Yenileyebilir
Önceden işlenmiş bir konunun filozoflarca tekrar ele alınarak yeni
sonuçlara ulaşılması.
İki defa açıklaması yapılan özellik : ...................................................................

---

30
C. DOĞRULUK VE GERÇEKLİK İLİŞKİSİ
Hazırlanalım
Aşağıdaki görseli ve metni inceleyerek soruları cevaplayınız.
ehrin birinde bir kral, yan ndaki hizmetkarlar ndan bir fil
getirme
istemi .
elen
, file dokunarak onun nas l bir hayvan oldu  unu anlatmalar n
mi .
er
filin
farkl bir bölümüne dokunmu .
dokunan adam filin
benzedi  ini, kulaklar na dokunan
adam
benzedi  ini, hortumuna dokunan adam y lana benzedi  ini öylemi .
Ş
ı
ı
ile gözleri bağlı altı kişi
lerini
ş G
kişilere
ı
ğ
ı ı iste
ş H
biri
ı
ş Gövdesine
duvara
ğ
ı
yelpazeye
ğ
ı
ğ
s
ş
l
l
l
l
Yukarıdaki görselle metni ilişkilendirerek düşündüklerinizi söyleyiniz.
Gözleriniz kapalıyken yaşam alanınızdaki eşyalardan birini tasvir ediniz. Gözlerinizin açık
olduğu zaman ki algılarınızla karşılaştırınız.
Doğru olanı yanlış olandan nasıl ayırt edebiliriz?
Yukarıdaki görselde var olan gerçekliği her zaman doğru olarak belirtebilir miyiz?
Bu bir
yelpaze
Bu bir
duvar
Bu bir
halat
Bu bir
ağaç
Bu bir
yılan
Bu bir
mızrak
SORULAR

---

30
31
Bilginin, nesnesi ile örtüşmesi doğruluk (hakikat)tur. Yani bir ifadenin nesnesine uygunluğudur. Doğruluk, özne
nesne ilişkisine dayanır. Örneğin; “Hava yağmurludur.” önermesinin doğruluğu, hava ve yağmur arasındaki doğru
ilişkiye dayanır. Gerçeklik, somut olarak var olanların bütünüdür veya bilinçten bağımsız olarak var olandır. Örneğin;
çocuk, uzay ... birer gerçekliktir.
Bilimin önemeleri için kullanılan doğruluk ve gerçeklik kavramları birbirleriyle karıştırılmamalıdır. Çünkü
gerçeklik bilinçten bağımsız olarak var olanların bütünü iken; doğruluk, var olanlara ilişkin bilgilerin özelliğidir.
Örneğin; “taşın sertliği” bir gerçektir. Ama “Yer Çekimi Kanunu” doğru (hakikat) dur.
Gerçeklik ile doğruluk arasında bağı insan kurmaktadır. Çünkü doğruluk var olan bu gerçekliğe insanın zihinsel
yönelimiyle ortaya çıkar.
Buradaki gerçeklik bilime konu olan gerçeklik olup doğruluk da bilimsel bilgiye ait özelliktir. Dolayısıyla
olgusal alana dair bilgilerin doğruluğundan söz edebiliriz. Fakat bilim ile felsefenin ele aldıkları nesneler gerçeklik
bakımından farklılık gösterirler. Felsefede metafizik alanın varlıklarıyla da ilgilenme söz konusu olduğundan bunlarla
ilgili doğrulukları test etme imkanına sahip değildir. Fakat felsefeci bilginin tutarlılığını mantıksal olarak
irdeleyebiliriz.
Kar beyazdır.
Uygulayalım
Metinden yola çıkarak aşağıda birer örneği verilen “Gerçeklik” ve “Doğruluk”
kavramlarına üçer örnek yazınız.
Doğruluk
Gerçeklik
1. Pamuğun yumuşak olması
2.
3.
4.
2.
3.
4.
1. Dünya'nın Güneş'in etrafında dönmesi

---